________________
ਸਮਣ ਸੂਤਰ 30. ਅਨੁਪਰੇਕਸ਼ਾ ਸੂਤਰ
(505)ਮੋਕਸ਼ ਦੇ ਇਛੁੱਕ ਮੁਨੀ ਨੂੰ ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ‘ਧਰਮ ਧਿਆਨ ਰਾਹੀਂ ਆਪਣੇ ਚਿੱਤ ਨੂੰ ਸੋਹਣਾ ਬਣਾਵੇ। ਬਾਅਦ ਵਿਚ ਧਰਮ ਧਿਆਨ ਦੀ ਸਮਾਪਤੀ ਹੋਣ ਤੇ ਹਮੇਸ਼ਾ ਅਨਿੱਤ ਅਸ਼ਰਨ ਆਦਿ ਭਾਵਨਾ ਦਾ ਚਿੰਤਨ ਕਰੇ। (ਭਾਵ ਸੰਸਾਰ ਵਿਚ ਜੀਵਨ ਨਾਸ਼ਵਾਨ ਹੈ ਅਤੇ ਸੰਸਾਰ ਜੀਵ ਨੂੰ ਸ਼ਰਨ ਨਹੀ ਦੇ ਸਕਦਾ, ਇਸ ਪ੍ਰਕਾਰ ਦੀਆਂ ਭਾਵਨਾਵਾਂ ਆਪਣੇ ਮਨ ਵਿਚ ਸਦਾ ਰੱਖੇ।)
(506) (1) ਅਨਿੱਤ (2) ਅਸ਼ਰਨ (3) ਏਕਤੱਵ (4) ਅਨਯਤਵ (5) ਸੰਸਾਰ (6) ਲੋਕ (7) ਅਸ਼ੁਚੀ (8) ਸੰਵਰ (9) ਨਿਰਜਰਾ (10) ਧਰਮ (11) ਅਤੇ (12) ਬੋਧੀ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਬਾਰਾਂ ਭਾਵਨਾਵਾਂ ਨੂੰ ਹਮੇਸ਼ਾ ਮਨ ਵਿਚ ਰੱਖਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ।
(507) ਜਨਮ ਅਤੇ ਮਰਨ ਦਾ ਆਪਸੀ ਸੰਬੰਧ ਹੈ ਅਤੇ ਜਵਾਨੀ ਬੁਢਾਪੇ ਦਾ ਆਪਸੀ ਸੰਬੰਧ ਹੈ। ਇਸ ਪ੍ਰਕਾਰ (ਸੰਸਾਰ ਵਿਚ ਸਭ ਕੁਝ ਨਾ ਰਹਿਣ ਵਾਲਾ (ਅਨਿੱਤ ਹੈ।
(508)ਮਹਾਨ ਮੋਹ ਨੂੰ ਛੱਡ ਕੇ ਅਤੇ ਸਾਰੇ ਇੰਦਰੀਆਂ ਦੇ ਵਿਸ਼ਿਆਂ ਨੂੰ ਖ਼ਤਮ ਹੋਣ ਵਾਲਾ ਸਮਝ ਕੇ ਮਨ ਨੂੰ ਵਿਸ਼ਿਆਂ ਤੋਂ ਰਹਿਤ ਬਣਾਓ ਤਾਂ ਕਿ ਉੱਤਮ ਸੁੱਖ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੋਵੇ।
(509)ਅਗਿਆਨੀ ਜੀਵ ਧਨ, ਪਸ਼ੂ ਅਤੇ ਆਪਣੇ ਜਾਤ ਭਰਾਵਾਂ ਨੂੰ ਆਪਣਾ ਸਹਾਰਾ ਜਾਂ ਆਸਰਾ ਮੰਨਦਾ ਹੈ ਉਹ ਸੋਚਦਾ ਹੈ) “ਇਹ ਮੇਰੇ ਹਨ, ਮੈਂ ਇਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਹਾਂ।'' ਪਰ ਦਰਅਸਲ ਇਹ ਨਾ ਮਨੁੱਖ ਦੀ ਰੱਖਿਆ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਨਾ ਹੀ ਸ਼ਰਨ ਦੇ ਸਕਦੇ
101
