________________
ਪੰਜ ਇੰਦਰੀਆਂ ਪ੍ਰਾਣੀਆਂ ਵਿੱਚ ਇਹ ਇਸਤਰੀ ਹੈ ਜਾਂ ਪੁਰਸ਼ ਰੂਪ ਹੈ ਜਦ ਤੱਕ ਅਜਿਹਾ ਨਿਸਚੇ ਨਾ ਹੋ ਜਾਵੇ ਸਾਧੂ ਨੂੰ ਜੇ ਕਿਸੇ ਕਾਰਣ ਬੋਲਨਾ ਪਵੇ ਤਾਂ ਕੇਵਲ ਜਾਤ ਅਨੁਸਾਰ ਬੋਲੇ ਜਿਵੇਂ ਗਾਂ ਦੀ ਜਾਤ, ਕੁੱਤੇ ਦੀ ਜਾਤ ਦਾ ਸ਼ਬਦ ਪ੍ਰਯੋਗ ਕਰੇ। ਇਸ ਪ੍ਰਕਾਰ ਮਨੁੱਖ, ਪਸ਼ੂ-ਪੰਛੀ, ਸੱਪ, ਅਜਗਰ ਆਦਿ ਦੇ ਵਿਸ਼ੇ ਵਿੱਚ ਇਹ ਨਾਂ ਆਖੇ “ ਇਹ ਮੋਟਾ ਹੈ, ਬਹੁਤ ਖਾਨ ਵਾਲਾ ਹੈ, ਚਰਬੀ ਵਾਲਾ ਹੈ” ਮਾਰਨ ਯੋਗ ਪਕਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ ਪਕਾਉਣ ਯੋਗ ਹੈ। ਇਸ ਨਾਲ ਅਪ੍ਰਤੀਤੀ-ਬੰਧ ਆਦਿ ਦੀ ਸ਼ੰਕਾ ਤੋਂ ਅਸ਼ੁੱਭ ਕਰਮ ਦਾ ਬੰਧ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ।
ਜੇ ਜ਼ਰੂਰਤ ਪੈਣ ਤੇ ਬੋਲਨਾ ਪਵੇ ਤਾਂ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਆਖੇ ਇਹ ਪਸ਼ੂ ਬਲਵਾਨ ਹੈ, ਚੰਗੇ ਸ਼ਰੀਰ ਵਾਲਾ ਹੈ ਨੌਜਵਾਨ ਹੈ ਤਕੜਾ ਹੈ ਵਿਸ਼ਾਲ ਸ਼ਰੀਰ ਵਾਲਾ ਹੈ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਵਿਵੇਕ ਪੂਰਨ ਵਚਨ ਬੋਲੇ।
ਪ੍ਰਗਿਆਵਾਨ ਸਾਧੂ ਗਾਂ ਪ੍ਰਤਿ ਇਹਨਾਂ ਆਖੇ ਇਹ ਗਾਂ ਦੁੱਧ ਚੋਣ ਯੋਗ ਹੈ, ਬਲਦ ਹਲ ਦੇ ਨਾਲ ਜੋਤ ਦੇ ਯੋਗ ਹਨ ਭਾਰ ਸਹਿਨ ਕਰਨ ਯੋਗ ਹਨ, ਰਥ ਦੇ ਨਾਲ ਜੋੜਨ ਯੋਗ ਹਨ। ਇਹ ਬਚਨ ਪਾਪਕਾਰੀ ਅਤੇ ਪੀੜਦਾਇਕ ਹੈ।
ਲੋੜ ਵਸ ਜੇ ਆਖਣਾ ਪਵੇ ਤਾਂ ਆਖੇ “ਬਲਦ ਨੋਜਵਾਨ ਹੈ, ਗਾਂ ਦੁੱਧ ਦੇਣ ਵਾਲੀ ਹੈ, ਬਲਦ ਛੋਟਾ ਹੈ, ਸੁੰਦਰ ਬਲਦ ਹੈ, ਬੁੱਢਾ ਬਲਦ ਹੈ ਰਥ ਪੂਰਾ ਸਹਿਨ ਕਰਨ ਵਾਲਾ ਹੈ ਇਸ ਪ੍ਰਕਾਰ ਨਿਰਦੋਸ਼ ਅਤੇ ਪਾਪ ਰਹਿਤ ਭਾਸ਼ਾ ਪ੍ਰਯੋਗ ਕਰੇ। ॥੨੧-੨੫॥
ਬਾਗ, ਪਹਾੜ, ਜੰਗਲ ਵਿੱਚ ਜੇ ਕਦੇ ਪ੍ਰਗਿਆਵਾਨ ਮੁਨੀ ਨੂੰ ਬੜੇ ਦਰਖਤਾਂ ਨੂੰ ਵੇਖ ਕੇ ਆਖਣਾ ਪਵੇ ਤਾਂ ਇਸ ਪ੍ਰਕਾਰ ਦੀ ਪਾਪਕਾਰੀ ਭਾਸ਼ਾ ਨਾਂ ਬੋਲੇ “ਇਹ ਦਰਖਤ ਮਹਿਲ ਬਨਾਉਣ ਦੇ ਯੋਗ, ਖੰਬੇ ਦੇ ਯੋਗ, ਨਗਰ ਦਰਵਾਜ਼ੇ ਦੇ ਯੋਗ, ਘਰ ਬਨਾਉਣ ਦੇ ਯੋਗ, ਪਰਿਯ (ਨਗਰ ਦਰਵਾਜ਼ੇ ਦੀ ਅਰਲ) ਬਨਾਉਣ ਯੋਗ, ਅਰਗਲਾ
