________________
ਸੱਤਵਾਂ ਸਦਵਾਕਯਸ਼ੁਧੀ ਅਧਿਐਨ
ਗਿਆਵਾਨ ਮੁਨੀਆਂ ਚਾਰ ਪ੍ਰਕਾਰ ਦੀ ਭਾਸ਼ਾ ਦੇ ਰੂਪ ਨੂੰ ਜਾਨ ਕੇ, ਦੋ ਪ੍ਰਕਾਰ ਦੀ ਭਾਸ਼ਾ ਨੂੰ ਨਿਰਦੇਸ਼ ਜਾਨ ਕੇ ਵਰਤੋਂ ਕਰਨੀ ਸਿੱਖੇ । ਨਿਰਦੋਸ਼ ਭਾਸ਼ਾ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਕੇ ਦੋਸ਼ ਵਾਲੀ ਦੋ ਭਾਸ਼ਾ ਦਾ ਤਿਆਗ ਕਰੇ। ॥੧॥
ਭਾਸ਼ਾ ਦੇ ਚਾਰ ਭੇਦ ਹਨ । (੧) ਸਤ (੨) ਅਸੱਤ (3) ਸਤ-ਅਸੱਤ (ਮਿਲੀ ਜੁਲੀ) (੪) ਅਸਤ ਮਿਰਸ਼ਾ ਵਿਵਹਾਰ (ਨਾਂ ਸੱਚ ਨਾਂ ਝੂਠ) । ਇਨ੍ਹਾਂ ਚਾਰ ਪ੍ਰਕਾਰ ਦੀ ਭਾਸ਼ਾ ਵਿੱਚੋਂ ਜੇ ਸਚ ਭਾਸ਼ਾ ਵੀ ਪਾਪਕਾਰੀ ਹਿੰਸਾ ਦਾ ਕਾਰਣ ਹੋਵੇ ਤਾਂ ਨਾਂ ਬੋਲੇ , ਮਿਲੀ ਜੁਲੀ ਅਤੇ ਅਸੱਤ ਭਾਸ਼ਾ ਦਾ ਹਮੇਸ਼ਾ ਹੀ ਤਿਆਗ ਕਰ ਦੇਵੇ, ਕਿਉਂਕਿ ਤੀਰਥਕਰ ਪ੍ਰਮਾਤਮਾ ਨੇ ਇਨ੍ਹਾਂ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ ਨੂੰ ਅਨਾਚਾਰ ਆਖਿਆ ਹੈ। ਚੋਥੀ ਵਿਵਹਾਰ ਭਾਸ਼ਾ ਵੀ ਗਲਤ ਢੰਗ ਨਾਲ ਨਾ ਬੋਲੇ । ਯੋਗ ਢੰਗ ਦਾ ਪ੍ਰਯੋਗ ਕਰੇ। ॥੨॥
ਕਿਹੜੀ ਭਾਸ਼ਾ ਬੋਲਣਯੋਗ ਹੈ ਇਸ ਵਾਰ ਸ਼ਾਸਤਰ ਕਾਰ ਆਖਦੇ ਹਨ ਗਿਆਵਾਨ ਮੁਨੀ ਵਿਵਹਾਰ (ਆਮ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਭਾਸ਼ਾ) ਅਤੇ ਭਾਸ਼ਾ ਦਾ ਨਿਰਦੋਸ਼, ਕਠੋਰ ਰਹਿਤ, ਅਪਣੇ ਤੇ ਪਰਉਪਕਾਰੀ। ਸ਼ੰਕਾ ਰਹਿਤ ਭਾਸ਼ਾ ਦਾ ਪ੍ਰਯੋਗ ਕਰੇ।
॥੩॥
ਪਹਿਲਾਂ ਮਨਾਂ ਕੀਤੀ ਭਾਸ਼ਾ ਅਤੇ ਕਠੋਰ ਭਾਸ਼ਾ ਅਤੇ ਅਜਿਹੀ ਭਾਸ਼ਾ ਜੋ ਮੁਕਤੀ ਮਾਰਗ ਦੇ ਉਲਟ ਹੋਵੇ ਅਜਿਹੀ ਵਿਵਹਾਰ ਅਤੇ ਸੱਚੀ ਭਾਸ਼ਾ ਵੀ ਬੁੱਧੀਮਾਨ ਧੀਰਜਵਾਲਾ ਮੁਨੀ ਨਾਂ ਬੋਲੇ। ॥੪॥
ਜੋ ਮੁਨੀ ਸੱਚ ਵਿਖਾਈ ਦੇਣ ਵਾਲੀ ਝੂਠੀ ਵਸਤੂ ਦਾ ਸਹਾਰਾ ਲੈ ਕੇ ਝੂਠ ਬੋਲਦਾ ਹੈ ਉਹ ਮੁਨੀ ਪਾਪ ਵਿੱਚ ਲੱਗਾ ਹੋਇਆ ਹੈ । ਜੋ ਪੁਰਸ਼ ਝੂਠ ਬੋਲਦਾ ਹੈ ਉਸਦੇ ਦੋਸ਼ ਵਾਰੇ ਕਿ ਆਖਿਆ ਨਹੀਂ ਜਾ ਸਕਦਾ। ॥੫॥
