________________
ਜਿਸ ਦੀ ਗੰਠ ਵਿੱਚ ਜੀਵ ਹਨ ।
ਸਕੰਧ ਬੀਜ:
ਦਰਖਤ ਦੀ ਸਾਖ ਵਿੱਚ ਬੀਜ ਹਨ ਜਿਵੇਂ ਬਰੋਟਾ ਬਰਗਦ।
ਬੀਜਰੁਹਾ:
ਬੀਜ ਦੇ ਬੋਨ ਤੋਂ ਉਗਨ ਵਾਲੀ ਡਾਲ ਕਣਕ ਆਦਿ । ਸਮੂਰਛਿਮ:
ਸੁਖਮ ਬੀਜ ਵਾਲੀ ਘਾਹ, ਬੇਲ, ਬਨਸਪਤੀ ਕਾਇਆ ਵਾਲੇ, ਬੀਜ ਸਮੇਤ ਜੀਵ ਅੰਗੁਲ ਦੇ ਅੰਸਖਵੇ ਭਾਗ ਦੇ ਅਕਾਰ ਵਿੱਚ ਅਤੇ ਅਨੇਕਾਂ ਜੀਵਾਂ ਵਾਲੇ ਆਖੇ ਗਏ ਹਨ ਸ਼ਸਤਰ ਪਰਨਿਤ ਬਨਸਪਤੀ ਤੋਂ ਬਿਨਾਂ ਤੋਂ ਹੋਕੇ ਬਨਸਪਤਿ ਅਚਿੱਤ (ਜੀਵ ਰਹਿਤ) ਹੈ। ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਆਖਿਆ ਗਿਆ | ॥੮॥
ਫ਼ੇਰ ਜੋ ਪ੍ਰਤੱਖ ਦੋ ਇੰਦਰੀਆਂ ਵਾਲੇ ਜੀਵ ਅਣਹੋਂਦ ਭੇਦਾਂ ਵਿੱਚ ਅਨੇਕ, ਇਕ-ਇਕ ਜਾਤ ਵਿੱਚ ਅਨੇਕਾਂ ਭੇਦ ਵਾਲੇ ਤਰਸ ਜੀਵ ਹਨ ਉਹ ਇਸ ਪ੍ਰਕਾਰ ਹਨ ੧. ਅੰਡਜ- ਅੰਡੇ ਤੋਂ ਪੈਦਾ ਹੋਣ ਵਾਲੇ
੨. ਪੋਤਜ- ਪੋਤ ਤੋਂ ਪੈਦਾ ਹੋਣ ਵਾਲੇ ਹਾਥੀ
੩. ਜਰਯੁਜ- ਗਰਭ ਤੋਂ ਪੈਦਾ ਹੋਣ ਵਾਲੇ ਮਨੁੱਖ
੪. ਰਸਜ-ਚਾਲੂ ਹਨ ਤੋਂ ਪੈਦਾ ਹੋਣ ਵਾਲੇ ਜੀਵ
੫. ਸੇਸਵੇਦਜ
ਜੂ ਲੀਖ ਆਦਿ
੬. ਸਮੁਰਛਿਮ
ਬਿਨ੍ਹਾਂ ਇਸਤਰੀ-ਪੁਰਸ਼ ਦੇ ਮੇਲ ਤੋਂ ਬਿਨਾਂ ਪੈਦਾ ਹੋਣ ਵਾਲੇ
ਪਤੰਗੇ ਆਦਿ।
੭. ਉਦਭਿਜ
੮. ਅੋਪਾਪਤਿਕ
ਜ਼ਮੀਨ ਫਾੜ ਕੇ ਪੈਦਾ ਹੋਣ ਵਾਲੇ ਜੀਵ
ਦੇਵਤਾ ਤੇ ਨਾਰਕੀ ਜੀੜ
