________________
ਚੋਥਾ ਜੱਜ ਜੀਵ ਨਿਕਾਏ ਅਧਿਐਨ
“ਹੇ ਆਯੁਸ਼ਮਾਨ ! (ਜੰਬੂ) ਮੈਂ ਸੁਣੀਆ ਹੈ ਕਿ ਭਗਵਾਨ ਮਹਾਂਵੀਰ ਨੇ ਇਸ ਪ੍ਰਕਾਰ ਆਖਿਆ ਹੈ ਕਿ ਇਸ (ਦਸ਼ਵੇਕਾਲਿਕ ਸੂਤਰ) ਤੇ ਜੈਨ ਧਰਮ ਵਿੱਚ ਛੇ ਜੀਵ ਨਿਕਾਏ ਆਉਂਦੇ ਅਧਿਐਨ ਨੂੰ, ਮਹਾਤੱਪਸ਼ਵੀ ਭਗਵਾਨ ਯਪ ਗੋਤਰ ਵਾਲ ਮਹਾਵੀਰ ਨੇ ਕੇਵਲ ਗਿਆਨ ਰਾਹੀਂ ਜਾਣ ਕੇ ਆਖਿਆ ਹੈ ਇਹ ਅਧਿਐਨ ਮੇਰੀ ਆਤਮਾ ਨੂੰ ਧਰਮ ਅਭਿਆਸ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਸਰੇਸ਼ਟ ਹੈ। ॥੧॥
ਜੰਬੂ ਸਵਾਮੀ ਪ੍ਰਸ਼ਨ ਕਰਦੇ ਹਨ ਹੇ ਭਗਵਾਨ ! ਅਧਿਐਨ ਕਰਨ ਦੇ ਲਈ ਆਤਮ ਹਿਤਕਾਰਕ ਅਤੇ ਧਰਮ ਪ੍ਰਗਿਅਪਤੀ ਰੂਪ ਉਹ ਕਿਹੜਾ ਛੇ ਜੀਵ ਨਿਕੀਏ ਅਧਿਐਨ ਹੈ ਜੋ ਕਾਸ਼ਯਪ ਗੋਤ ਵਾਲੇ ਭਗਵਾਨ ਮਹਾਵੀਰ ਨੇ ਕੇਵਲ ਗਿਆਨ ਰਾਹੀਂ ਜਾਣ ਕੇ ਖੁਦ ਆਚਰਨ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਦੇਵਤੇ ਤੇ ਮਨੁੱਖ ਦੀ ਸਭਾ ਵਿੱਚ ਬੈਠ ਫ਼ਰਮਾਇਆ ਹੈ। ॥੨॥
ਪ੍ਰਸ਼ਨ ਦੇ ਉੱਤਰ ਵਿਚ ਸ਼੍ਰੀ ਸੁਧਰਮਾ ਸਵਾਮੀ ਫ਼ਰਮਾਉਂਦੇ ਹਨ “ਹੇ ਜੰਬੂ ! ਧਰਮ ਪਰਾਪਿਤੀ ਰੂਪ ਤੇ ਆਤਮ ਮਹਿਤਕਾਰੀ ਅੱਗੋਂ ਆਖਿਆ ਜਾਣ ਵਾਲਾ ਇਹ ਛੇ ਜੀਵਨਿਕਾ ਨਾਉ ਦਾ ਅਧਿਐਨ, ਜੋ ਅਲੌਕਿਕ ਪ੍ਰਭਾਵ ਰਾਹੀਂ ਵੇਖ ਕੇ ੧੨ ਪਰਿਸਧਾ ਵਿੱਚ ਫ਼ਰਮਾਇਆ ਹੈ ਉਹ ਇਸ ਪ੍ਰਕਾਰ ਹੈ ੧. ਪ੍ਰਿਥਵੀ ਕਾਇਆ ੨. ਅੱਪ (ਪਾਣੀ) ਕਾਇਆ ੩. ਤੇਜਸ (ਅੱਗ) ਕਾਇਆ ੪. ਵਾਯੂ (ਹਵਾ) ਕਾਇਆ ਪ ਬਨਸਪਤੀ ਕਾਇਆ ਤੇ ਤਰਸ (ਹਿਲਣ ਚਲਨ ਵਾਲੇ ਜੀਵ) ਕਾਇਆ। ॥੩॥
ਪ੍ਰਿਥਵੀ ਕਾਈਆਂ:
