________________
ਆਦਿ ਜੀਵ ਜੰਤੂ ਦੂਸਰੇ ਕੋਟ ਵਿਚ ਬੈਠੇ ਸਨ । ਤੀਸਰੇ ਕੋਟ ਵਿਚ ਸਾਰੇ ਦੇਵੀ ਦੇਵਤਿਆਂ ਦੇ ਵਿਮਾਨ ਖੜੇ ਸਨ, ਮੱਨੁਖਾਂ ਦੀਆਂ ਸਵਾਰੀਆਂ, ਰਥ ਆਦਿ ਖੜੇ ਸਨ । ਇਹ ਸਮੋਸ਼ਰਨ ਰਚਨਾ ਦੇਵ ਮਾਇਆ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਜਿਥੇ ਵੀ ਤੀਰਥੰਕਰ ਅਰਿਹੰਤ ਪੁਜਦੇ ਹਨ, ਦੇਵਤੇ ਆਪਣੀ ਭਗਤੀ ਪ੍ਰਗਟਾਉਣ ਲਈ ਮਾਇਆ ਨਾਲ ਸਮੋਸਰਨ ਦੀ ਰਚਨਾ ਕਰਦੇ ਹਨ ।
ਤੀਰਥੰਕਰਾਂ ਅਰਿਹੰਤਾਂ ਦੇ ਸਮੋਸਰਨ ਵਿਚ 8 ਪ੍ਰਤਿਹਾਰਿਆ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ।
(1) ਅਸ਼ੋਕ ਦਰਖਤ (2) ਰਤਨ ਜੜਿਤ ਸਿੰਘਾਸਨ (3) ਦੋ ਚਵਰਧਾਰੀ ਇੰਦਰ (4) ਤਿੰਨ ਛੱਤਰ (5) ਫੁੱਲਾਂ ਦੀ ਵਰਖਾ (6) ਆਭਾ ਮੰਡਲ (7) ਦੇਵਤਿਆਂ ਦਾ ਬਾਜੇ ਆਦਿ ਬਜਾਉਣਾ (8) ਦਿਵਯ ਧਵਨੀ (ਭਗਵਾਨ ਅਰਧ ਮਾਗਧੀ ਵਿਚ ਉਪਦੇਸ਼ ਕਰਦੇ ਹਨ, ਪਰ ਸਭ ਪ੍ਰਕਾਰ ਦੇ ਜੀਵ ਆਪ ਦਾ ਉਪਦੇਸ਼ ਆਪਣੀ ਆਪਣੀ ਭਾਸ਼ਾ ਵਿਚ ਸਮਝ ਲੈਂਦੇ ਹਨ ) ਇਹ ਤਿਹਾਰਿਆ ਤੀਰਥੰਕਰ ਦੇ ਕੇਵਲ ਗਿਆਨ ਸਮੇਂ ਪ੍ਰਗਟ ਹੁੰਦੇ ਹਨ।
34 ਅਤਿਸ਼ਯ . | ਅਤਿਸ਼ਯ ਤੋਂ ਭਾਵ ਹੈ ਖਾਸ ਜਾਂ ਚਮਤਕਾਰੀ ਗੁਣ ਤੀਰਥੰਕਰ ਆਤਮਾ ਪਰਮਾਤਮਾ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿਚ ਧਰਤੀ ਤੇ ਉਤਰਦੀ ਹੈ ਉਸ ਦੇ ਵਿਚ ਆਮ ਆਤਮਾਵਾਂ ਨਾਲੋਂ ਕੁਝ ਖਾਸ ਗੁਣ ਹੁੰਦੇ ਹਨ । ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਅਤਿਥੈ ਆਖਦੇ ਹਨ । ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ 34 ਹੈ । ਜੋ ਇਸ ਪ੍ਰਕਾਰ ਹਨ : ਜਨਮ ਸਮੇਂ ਪ੍ਰਗਟ ਹੋਣ ਵਾਲੇ ਅਤਿਸ਼ਯ (ਮੁਲ ਅਤਿਸ਼ਯ) (1) ਸ਼ਰੀਰ ਅਨੰਤ ਸੁੰਦਰ, ਸੁਗੰਧ ਵਾਲਾ, ਰੋਗ ਰਹਿਤ ਮੈਲ ਅਤੇ ਪਸੀਨੇ ਤੋਂ ਰਹਿਤ ਹੁੰਦਾ ਹੈ । (2) ਖੂਨ ਦੁੱਧ ਦੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਚਿਟਾ ਤੇ ਬਦਬੂ ਰਹਿਤ ਹੁੰਦਾ ਹੈ । (3) ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਭੋਜਨ ਤੇ ਚਲਣਾ, ਆਮ ਅੱਖਾਂ ਵੇਖ ਨਹੀਂ ਸਕਦੀਆਂ । (4) ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਸਾਹਾਂ ਵਿਚੋਂ ਕਮਲ ਦੀ ਸੁਗੰਧ ਆਉਦੀ ਹੈ । ਕਰਮ ਅਤੇ ਜਾਤੀ ਅਤਿਸ਼ਯ ਇਹ ਅਤਿਸ਼ਯ ਕੇਵਲ ਗਿਆਨ ਪੈਦਾ ਹੋਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਪ੍ਰਗਟ ਹੁੰਦੇ ਹਨ । (5) ਸਮੋਸਰਨ ਇਕ ਯੋਜਨ ਦਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ । ਪਰ ਇਸ ਵਿਚ ਕਰੋੜਾਂ ਹੀ ਮਨੁਖ ਦੇਵਤੇ ਅਤੇ ਪਸ਼ੂ ਬਿਨਾਂ ਰੁਕਾਵਟ ਬੈਠ ਸਕਦੇ ਹਨ । (6) ਜਿਥੇ ਉਹ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਉਸ ਪਾਸੇ ਦੇ 25 ਯੋਜਨ ਤੱਕ ਕੋਈ ਰੋਗ ਨਹੀਂ ਪੈਦਾ ਹੋ ਸਕਦਾ । ਜੇ ਹੋਵੇਗਾ ਤਾਂ ਪਹੁੰਚਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਨਸ਼ਟ ਹੋ ਜਾਵੇਗਾ । (7) ਲੋਕਾਂ ਦਾ ਵੈਰ ਖਤਮ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ । (8) ਲਾ ਇਲਾਜ ਰੋਗ ਨਹੀਂ ਫੈਲਦੇ । (9) ਜਿਆਦਾ ਬਾਰਸ਼ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੀ ।
68
ਭਗਵਾਨ ਮਹਾਵੀਰ
