________________
८२
उत्तराभ्ययनमः धर्मचारित्ररूपे धर्मेसम्मतिपातितासस्थित. 'सम्मतिपातितः' इत्यत्र णिजयोऽवि वक्षितः । अब नाग विपये एप रद्भसम्मदायः आसीत्कोऽपि राना । सहि नूपुरपण्डि तारयानक पठित्रा रुष्टो राजी हस्तिपक हस्तिन च मारयितुमुद्यत । स हि राशी हस्तिपक हस्तिन च गिरिबहाने समारोहयत् । तत' म हस्तिपकमुक्तमान-पातय दस्तिन गिरिशृङ्गात् । ततो इस्तिपक्मेरितो हस्ती प्रमशः स्वकीय पदत्रय समुत्याप्य एकेन पदेन स्थित । नतो नागरिकजनै राजा एव विज्ञप्तः-कथ चिन्तामणिरि वदुष्पापो हस्तिचूडामणिापाधते ? ततो राक्षा हस्तिपः ममादिष्टो हस्तिन वचन श्रुत्या) वैराग्यरूप मार से गर्मित होने के कारण सुन्दर इस प्रकार के वचनों को सुनकर (अकुसेण-अकुशेन) अकुश से (नागो जरा-नागः यथा) हाथी की तरह (धम्मे सपडिवाइओ-धर्म सम्प्रतिपातित') चारित्ररूप धर्म में सस्थित हो गया।
हस्ती की कथा इस प्रकार है____एक कोई राजा था। उसने फिमी नुपुर पडित का वृत्तान्त पढा । पढ कर वह रुष्ट हो गया। मष्ट होते ही उसने रानी. महावत तथा हाथी को मारने का विचार कर लिया। हाथी, रानी तथा महावत को गिरिशि ग्वर के अग्रभाग पर चढाकर उसने महावत से ऐसा कहा इस हाथी को यहा से धकेल दो-गिरा दो- महावतने उसको वहा से गिराने की ज्या ही प्रेरणा की कि वह हाथी तीन पैर उठा कर अपने एक पैर से ग्बडा हो गया। नगरजनों को जब राजा के इस कृत्य का पता चला तो उन्होंन आरर उससे कहा-महाराज यह क्या करवा रहे हो। चिन्तामणि यथाना २२ मा ना सु १२ वा वयनाने सामने अकुसेण-अकुशेन 43 Aथा नागो जहा-नाग यथा साथीना भाइ धम्मे सपटिवाइओ-धर्मे समतिपातित ચારિત્ર ધમ મ સ સ્થિત થઈ ગયા
હાથીની કથા આ પ્રકારની છે--
કોઈ એક રાજા હતે, તેણે કોઈ નૂપુર પડિતનું વૃત્તાત વાયુ વાચીને તે ફોબત બની ગયો કોધિત બનતા જ તેણે કહ્યું, મહાવત તથા હાથીને મારવાને વિચાર કરી લીધો હાથી રાણું તથા મહાવતને એક ગિરિશ્ર ગ એટલે કે, પહાડના શિખર ઉપર ચડાવીને મહાવનને હકમ કર્યો કે, આ હાથીને અહી થી ધકેલી દે મહાવતે હાથીને ત્યાથી ધકેલવાની ચેષ્ટા કરી ત્યારે હાથી પિતાના ત્રણ પગોને ઉચા કરી એક પગથી ઉભો થઈ ગયે ન રજનોએ રાજાના આ પ્રકારના અને જાય ત્યારે તેમણે આવીને રાજાને કહ્યું -મહારાજ આ શુ કરાવી રહ્યા છે ? ચિતામણી
