Page Text
________________
७०४
उत्तराध्यपनचे वर्तमानक्षणात्तिनो नैरयिकादयो वैमानिकान्ताः सर्वेऽपि चतुर्विशतिदण्डकजीवाः क्षणान्तरे व्युन्नेत्स्यन्नि तस्मात् सोऽपि जीपादयः पदार्थाः प्रतिक्षण समुच्छेद यान्ति । किंच-यनार्थक्रियाकारित्व तदेव पस्तुनः सचम् । यत्रायक्रियाकारित्व नास्ति, न तत् सचम् । यद्यर्थफियाकारित्याभावेऽपि सच मन्येत तर्हि शशशृङ्गादीनामपि सत्ता स्पीकर्तव्या स्यात् , अतो "यदेवार्थक्रियाकारि तदेव परमार्थस"-दिति सिद्धान्तो निष्पद्यते । अर्थक्रियाकारिस्वरूप सच क्षणविनश्वरपदार्थप्वेव समाति, न तु नित्येपु । नित्यपदायचयक्रियाकारित्व चेत् स्वीक्रियेत, तर्हि ते नित्यपदार्थाः किं क्रमशोऽयक्रियाकारिणो भवन्ति ? किं वा योगपद्येन ?, यदि क्रमशोऽयक्रियाकारित्व तर्हि तेषां नित्यत्व व्याहन्येत । किंच____ वर्तमान क्षणवर्ती नरयिक आदि वैमानिकान्त चौवीस दडक के जीव क्षणान्तर में व्युच्छिन्न हो जायेगे । इसलिये ऐसा मानना चाहिये कि समस्त जीवादिकपदार्थ प्रतिक्षण में नष्ट हो रहे हैं। स्थिर नहीं हैं ! तथा जहा अर्थक्रियाकारिता है वही सत्व है। इसके अतिरिक्त-जहा अर्थक्रियाकारिता नहीं है वहासत्त्व नही है। यदि जो कार्य को नहीं करन वाला है उसमे भी सत्त्व माना जाय तो शशशग आदि पदाथों में भी सत्त्व मान लेना पडेगा, अतः “यदेव अर्थक्रियाकारि तदेव परमाथसत्" यही मिद्धान्त स्थिर होता है। अर्थक्रियाकारितारूप सत्व क्षण विनश्वर पदार्थ के अतिरिक्त नित्य पदार्य में कथमपि आ नहीं सकता: इस विषय में नित्यपदार्थवादियो से पूछा जाय कि-नित्यपदार्थ क्रम से अर्थक्रिया करता है, या युगपत् अर्थक्रिया करता है ' याद
- વર્તમાન ક્ષણવતી નરયિક આદિ વૈમાનિક પર્યત ચોવિસ દડકના જીવ ક્ષણાન્તરમા યુછિન્ન થઈ જશે આથી એવું માનવું જોઈએ કે, સઘળા છે દિક પદાર્થ પ્રતિક્ષણમાં નષ્ટ થઈ રહ્યા છે સ્થિર નથી અને જમા અથ૪િ કારિતા છે તે જ સત્ય છે આથી અતિરિક્ત-જ્યા અઈકિયા કારિતા નથી તે સત્વ નથી જે કાર્ય કરનાર નથી તેમાં પણ સત્વ માનવામાં આવે તે શશશુગ (सससाना शी) वगैरे पहाभा ५९ सत्य मान ५४शे साथी " यदेव अर्थक्रियाकारि तदेव परमार्थ सत्" या सिद्धात सिद्ध थाय छ माया કારિતા રૂપ સત્વ ક્ષણભંગુર પદાર્થના અતિરિક્ત નિત્યપદાથ માં કોઈ દિવસ આવી શકતો નથી કેમકે, નિત્ય પદાર્થવાદીઓથી એવું પુછવામાં આવે કે, નિત્યપદાર્થ ક્રમથી અર્થ ક્રિયા કરે છે કે, યુગપત (એકી સાથે) અર્થક્રિયા કરે છે? જો એમ કહેવામાં આવે કે, દમથી અથક્રિયા કરે છે તો આ
| SR No. | 009352 |
| Book Title | Uttaradhyayan Sutram Part 01 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ghasilal Maharaj |
| Publisher | A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti |
| Publication Year | 1959 |
| Total Pages | 961 |
| Language | Hindi, Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari & agam_uttaradhyayan |
| File Size | 28 MB |