________________
प्रियदर्शिनी टीका अ० ३ गो ९ अप्रतियुद्ध तिष्य गुप्तस्य चहिष्कार
६९१
तस्मात् सर्वेष्वात्ममदेशेषु जीनत्व व्याप्त पुप्पे गन्ध झ, क्षीरे घृतमित्र, तिले 'तैंलमिवेति निश्चितम् । वत्स ! श्रद्धस भगवद्वाक्य विधत्स्न सफल जनुः ।
एवं दयालुना धर्माचार्येण प्रतिरोधितोऽपि दाग्रहग्रस्त स्तिप्यगुप्तस्तत् कुमत तात्पर्य यह भी तो हो जाता है कि प्रथमादिप्रदेश मे भी जीव है । जैसे गाव का एक देश जला तभी तो जाकर उस मे समस्त गांव का उपचार किया गया। इसी प्रकार अन्तिममदेशरूप एक देश में समस्त जीवका व्यवहार भी तो तभी हो सकेगा कि जब वह प्रथमादि असख्यात प्रदेशमय ही जीव है ऐसा ही मानना चाहिये। केवल अन्तिमप्रदेश में ही समस्त जीव है ऐसा नहीं मानना चाहिये, तथा जिस प्रकार स्वल्प तन्तुओं से विहीन पट में पट का उपचार किया जाता है एक तन्तु में नहो, उसी प्रकार कुछ कम प्रदेशविहीन जीव में ही जीव का उपचार करना योग्य हो सकता है सिर्फ एक अन्तिमप्रदेश में ही नही । इसलिये जिस प्रकार पुष्पमे गन्ध दूध मे घृत, तिल में तैल व्याप्त होकर रहता है उसी प्रकार अपने समस्त प्रदेशो मे एक जीव व्याप्त होकर रहता है । यह मानना ही युक्तिसंगत है । इसलिये हे तिष्यगुप्त ! तुम भगवान् के वचनो पर विश्वास लाओ और अपने जन्म को सफलित करो।
इस प्रकार दयालु धर्माचार्य ने तिष्यगुप्त को खूब समझाया परन्तु જાય છે કે, પ્રથમ આદિ પ્રદેશમા જીવ છે. જેમ ગામના એક ભાગ બન્યા ત્યારે તા સમસ્ત ગામનુ નામ અપાયુ આજ રીતે અન્તિમપ્રદેશરૂપ એક દેશમા સમસ્ત જીવન વહેવાર પણ ત્યારે થઇ શકે કે જ્યારે તે પ્રથમ આદિ ઈતર પ્રદેશેાની સાથે સ બ ધિત થાય તેના વગર નહી આથી પ્રથાદિ અસ ખ્યાત પ્રદેશમય જે જીવ છે એવુ જ માનવુ જોઈ એ કેવળ અતિમપ્રદેશમા જ સમસ્ત જીવ છે એવુ માનવુ ન જોઈએ તથા-જેમ ચેાડા તતુઓથી વિહીન પદ્મમા પઢને ઉપચાર રાય છે. એક તતુથી નહી તેવી રીતે થાડા ઓછા પ્રદેશ વિહીન જીવમા જ જીવને ઉપચાર કરવા ચૈાગ્ય થાય છે ફક્ત
એકલા અતિમપ્રદેશમા જ નહી આ માટે જે પ્રકારે પુષ્પમા ગધ, દૂધમા ઘી, તલમા તેલ, ન્યાસ ખનેલ રહે છે એવી જ રીતે તપેાતાના સમસ્ત પ્રદેશેામ એક જીવ વ્યાપ્ત થઈને રહે છે આ માનવુ એજ યુક્તિ સ મત છે આ માટે હું તિષ્યગુપ્ત ! તમે ભગવાનના વચન ઉપર વિશ્વાસ લાવા અને પેાતાના જન્મને સફ્ળ મનાવે
આ રીતે દયાળુ ધર્માચાયે' તિષ્યસને ખૂબ સમજાવ્યા ૫૨તુ તિષ્યગુપ્ત