________________
૨
उत्तराध्ययनसूत्रे
अथवा - प्रथमादिप्रदेशयत् अन्त्यमदेशस्यापि अजीवत्वे सर्वथा जीवामात्रः
प्रसज्यते (२) ।
किंच- यद्येक एव प्रदेशो जीनत्व पूरयति, तर्हि पूर्णस्य जीवस्य कर्तव्याऽर्थ सम्पादनरूपा क्रिया एकस्मात् प्रदेशात् स्यात् न त्वेव दृश्यते, यथैकस्मात् तन्तोः परस्य कार्यमावरणादिरूप नोपलभ्यते (३)
J
अथ पूरकत्वे समानेऽपि अन्त्यप्रदेश एव जीवः, शेपास्तु प्रदेशा अजीवा इत्या ग्रहो न मुच्यते, तर्हि राजवद्भवतो भाषणम् । यत् प्रतिभासते तदेव जल्पति । तथा च सति - विपर्ययोऽपि कस्मान्न स्यात्, आद्य प्रदेशो जीवः, अन्त्यस्त्वजीव इति (४) अथवा — राजवत् स्वच्छन्दभापित्याद भवन्मते विपमत्व कुतो न स्यात् । केचित् प्रदेशाः जीवाः, केचित्तु अजीवाः, इति (४) । अथवा - सर्वविकल्पसिद्धिः की पूरकता होने पर अन्त्यप्रदेश की तरह प्रत्येक प्रदेश में जीवत्व हो जाने से प्रत्येक जीव असख्यातजीवचाला हो जायगा (१) । अथवा प्रथमादि प्रदेश की तरह अन्त्यप्रदेश में भी अजीवत्व मानने पर सर्वथा जीवका अभाव प्रसक्त होता है । (२) और भी यदि एक ही प्रदेश जीवत्व की पूर्ति करता है तो ऐसी स्थिति मे पूर्ण जीव के द्वारा होने वाली अर्थ सपादनरूप क्रिया एक ही प्रदेश से हो जानी चाहिये परन्तु ऐसा होता तो दिखता नही है। कही सम्पूर्णवस्त्र से होने वाली अर्थक्रिया उसके एक तन्तु से थोडे ही हो सकती है (३) ।
अथवा - राजा की तरह स्वच्छदभाषी होने से तुम्हारे मत में विषमता कैसे नही होगी- कितनेक प्रदेश जीव हो जायेंगे और कितनेक अजीव हो जाये गे (४) ।
માણની પૂરકતા હેાવાથી અન્યપ્રદેશની માક પ્રત્યેક પ્રદેશમા જીવવ થઈ જવાથી પ્રત્યેક જીવ અસખ્યાત જીવવાળા થઈ જશે (૧) અથવા પ્રથમ જીવ આદિ પ્રદેશ ની માફક અત્યપ્રદેશમા પણ અજીવત્વ માનવાથી સર્વથા જીવના અભાવ પ્રસક્ત થાય છે (ર) કંચ—જો એક જ પ્રદેશ જીવત્વની પૂર્તિ કરે છે તેા એવી સ્થિતિમા પણ પૂર્ણ જીવ દ્વારા થનારી અ સ પાદન રૂપ ક્રિયા એક જ પ્રદેશથી થઈ જવી જોઈએ પરંતુ એવુ થતુ જોવામા આવતું નથી, કયાઈ સપૂર્ણ વસ્ત્રથી થનારી અથ ક્રિયા તેના એક તતુથી થાડી જ થઈ શકે છે ? (૩)
અથવા—રાજાની માફક સ્વચ્છંદ ભાષી થવાથી તમારા મતમા વિશેષતા કેમ નહી આવે? કેટલાક પ્રદેશ જીવ થશે ત્યારે કેટલાક અજીવ
(४)
