________________
प्रियदर्शिनी टीका अ० ३ मा ९ श्रद्धादौर्लभ्ये क्रियमाणकृतविषयक विचार ६६७
काल एव कार्य भवति, न तु तदुपरमे । अत क्रियमाणमेन कृत भवतीति स्थितम् । किंच- यदि भान्मते क्रियान्तसमय एवाभिमतकार्य निप्पत्तिः, तत्रापि प्रथमसमयादारभ्य कार्यस्य कियताऽप्यशेन निप्पत्तिरेष्टव्या । अन्यथा कथमकस्मादन्तिमसमये सा निप्पत्तिर्भवेत् । उक्तञ्च -
"आद्यतन्तुमवेशे च, नोत किंचिद् यदा पटे । अन्त्यतन्तुप्रवेशे च, नोत स्यान्न पटोदयः ॥ १ ॥ तस्माद्यदि द्वितीयादि - तन्तुयोगात् मतिक्षणम् । किंचित्किञ्चिदुत तस्य, यदुत तदुत हि तत् ॥ २ ॥ " इति ॥ उनके जितने भी इस लोकसनधी एव परलोकसनघी काम हैं वे सय विना कुछ किये ही सिद्ध हो जावेगे । परन्तु ऐसा तो होता नहीं है । इसलिये यह मानना ही पड़ता है कि क्रिया ही कार्य की करने वाली है, अर्थात् क्रिया काल में ही कार्य होता है ।
तथा - यदि आपके मतानुसार क्रिया के अन्तिम क्षण मे ही कार्य की निष्पत्ति होती है, तो भी आप को क्रिया के प्रथम समय से लेकर ही कार्य के थोडे २ अश की निष्पत्ति माननी होगी । अन्यथा अन्तिम समय मे कार्य की आकस्मिक निष्पत्ति कैसे होगी ? किन्तु नही होगी । इसलिये क्रिया के प्रत्येक क्षण मे कार्य का थोड़ा थोड़ा अश बनता है, अन्तिम समय मे कार्य पूर्णतया निष्पन्न होता है, ऐसा मानना ही चाहिये। कहा भी है
यदि पट मे प्रथमतन्तु के प्रवेश होने पर पट का कुछ अंश का बुना जाना न माने तो अन्तिम तन्तु के प्रवेश होने पर पट के कुछ પરલેાક સ ખ ધી કામ છે તે બધા કાર્ય કર્યાં વગર જ સિદ્ધ થઈ જવાના પરતુ એમ ખનતુ નથી આથી એ માનવુ પડે છે કે, ક્રિયાજ કાર્ય કરવાવાળી છે. ક્રિયાકાળમા જ કાય થાય છે
તથા-તે કદાચ આપના મત અનુસાર ક્રિયાની અતિમ ક્ષણમા જ કાર્યની નિષ્પત્તિ થાય છે તેા, પણુ આપે ક્રિયાના પ્રથમ સમયથી માડીને જ કાના થોડા થાડા અશની નિષ્પત્તિ માનવી પડશે એના વગર છેલ્લી ઘડીમા કાય ની આકસ્મિક નિષ્પત્તિ કઈ રીતે થાય ? ન જ થાય! આ માટે ક્રિયાની પ્રત્યેક ક્ષણમા કાર્યના ચેડા થાડા અશ બને છે અને અતિમ સમયે કાર્ય પૂર્ણ થતા તૈયાર થાય છે એવું માનવુ જ જોઈ એ કહ્યુ પલુ છે
-
કદાચ પટમા પ્રથમ તતુના પ્રવેશ થવાથી પટના વણાટનેા ઘેાડા પણુ ભાગ વણાયા ન માનવામા આવે તેા છેલ્લા તતુને વેશ થતા પટના ફાઈ
