________________
प्रियदर्शिनी टीका अ० ३ गा० ९ श्रद्धादौलभ्येफ्रियमाणकृतविपयांवचार ६६१ दुर्गारः, तथाहि-यदि पूर्वम् (कारणास्थायाम् ) असत् (अविद्यमान) कार्य जायते, तर्हि मृत्पिण्डाद् कुम्भवत् , शश-गमपि जायमान किं न दृश्यते, सत्त्वा विशेपात् ? । जय शशशृङ्गमुत्पद्यमानमपि न दृश्यते, तर्हि घटोऽपि तर्यास्त, उत्पद्यमानत्वाविशेषात् । अथवा-मृत्पिण्डात् पटोऽपि उत्पद्यताम् , असत्याविशेपात्।।३।। अपेक्षा भी कार्य असत् है, और वह उससे उत्पन्न होता है तो जिस प्रकार मृतपिंड से घट उत्पन्न होता है उसी तरह शशशृग भी उससे उत्पन्न होते दिखना चाहिये, क्यो कि जिस प्रकार मृत्पिड मे घट विद्यमान नहीं है उसी प्रकार शशविपाण भी वहा विद्यमान नहीं है फिर अविद्यमान की अविशेषता होने पर भो मृत्पिड से घर ही क्यों उत्पन्न होता है शशगग क्यों नही । यदि इसके ऊपर ऐसा कहा जाय कि शशशग भी मृत्पिडसे उत्पन्न होता है परन्तु वह दिखता नहीं है तो हम भी यह कह सकते ह कि इसी तरह उससे जायमान घट भी नहीं दिखना चाहिये, अतः यह मानना ही चाहिये कि अपने कारण में किसी अपेक्षा कार्य रहा हुआ है तभी जाकर वह उससे ही उत्पन्न होता है अन्य से नहीं । नहीं तो फिर क्या है चाहे जिससे चाहे जैसा पदार्थ उत्पन्न होने लगेगा। ऐसी स्थिति में मृत्तिका से पट की भी उत्पत्ति माननी पडेगी ॥३॥
અપેક્ષાથી કાર્ય અસત છે અને તે એનાથી ઉત્પનન થાય છે તે જ રીતે માટીના પિંડથી ઘટ ઉત્પન્ન થાય છે એ જ રીતે સસલાને શી ગડા પણ વતા દેખાવા જોઈએ કેમકે જે રીતે માટીના પિંડમા ઘટ વિવમાન નવી એજ રીતે સનલાને પણ શી ગડા વિદ્યમાન નથી પછી અવિવમાનની અવિશેષતા હેવાથી પણ મૃત પિંડવી ઘટ જ કેમ ઉત્પન્ન થાય છે? અમલાના શ્રી ગ કેમ નહી ? જે આ અગે એમ કહેવામાં આવે કે, સસલાના શિગ પણ માટીના પિંડાવી ૫ન્ન થાય છે પરંતુ તે દેખતા નથી તે અમે પણ એમ કહી શકીએ કે, એ રીતે એનાથી તૈયાર થનાર ઘટ પણ ન દેખા જોઇએ આવી એ માનવું જોઈએ કે, પિતાના કારણમાં કેઈ અપેલા કાર્ય રહેલ છે ત્યારે જ તે તેમાથી ઉત્પન્ન થાય છે બીજાવી નહી એમ ન હોય તે પછી ગમે તે ચીજથી ગમે તે પદાર્વ ઉત્પન્ન થવા લાગશે આવી નિતિમા માટીથી પટની પણ ઉત્પત્તિ માનવી પડશે એવા
