________________
५८
उचराम्ययन दमनार्थ पिचिन्तयन् कदाचिद् नगरतो गहिनि:मृतः सन् पश्यति-नलदामनामा कुविन्दः पुन मत्कोटरर्दष्ट दृष्ट्वा कोपाविष्टो भूत्वा तेषां विलमन्वेषयति । चाणक्यस्तथाकुर्वन्त कुपिन्द दृष्ट्वा पृच्छति-कुरिन्द ! किमन्वेपयसि ? कुविन्द माह-मत्पुत्रदशदायिना मरकोटकाना गृहम् , एव तवृत्त रिदिता चाणक्यो मनसि विचारयति- योग्योऽय कुविन्दो वैरनिर्यातनस्य । इति मनसि विचार्य वमेव नगरा यक्ष कृतवान् ।
एकदा कोशपूरणार्थ चाणक्यः मुवर्णमाप्तिकामो देवाराधन कृतवान् । देवः करने का बहुत कुछ विचार किया पर समझ में नहीं बैठा । एक दिन इसी विषय का विचार करते २ चाणक्य नगर से बाहर जा पहुंचे। पहुंचते ही वहा एक नलदाम नामक कुविन्द (जुलाहे ) को देखा जो अपने पुत्र को काटने वाले मकोडों के दिल की तलास करने में बडे क्रोध से अभिभूत रोकर इधर उधर फिर रहा था । चाणक्य ने इस प्रकार से तलाशी करने मे प्रयत्न करते हुए देखकर कुविन्द से पूज कि हे कुविन्द ! कहो क्या दृढ रहे हो ? कुविन्द ने कहा मेरे पुत्र को एक मकोडे ने काट लिया है सो मैं उसके घर को देख रहा है । इस प्रकार कुविन्द की बात सुनकर चाणक्य ने मन में विचार किया कि यह कुविन्द वैर का बदला लेने में योग्य है । इस प्रकार विचार कर चागक्य ने उसे नगर का कोतवाल बना दिया । ___ एक समय की बात है कि खजाने की पूर्ति करने के निमित्त चाणक्य ने किसी देव की आराधना की। चाणक्य की आराधना से સખ્ત હાથે કામ લેવાને તેમજ દમનને કોરડો વીઝવાને વિચાર કર્યો પરંતુ તેમ કરવુ અત્યારના સંજોગોમાં તેને ઉચિત ન લાગ્યું એક દિવસ આજ બાબ તને વિચાર કરતા કરતા ચાણક્ય નગરની બહાર જતા હતા, ત્યાં રસ્તામાં એક સ્થળે એક નલદામ નામના કુવિન્દ (વણકર)ને જે જે પોતાના પુત્રને કરડનારા મકોડાનુ દર શોધી રહ્યો હતો તેને ચાણકયે પૂછયું, કુવિન્દ શુ શોધી રહ્યો છે ? ઘણા જ ક્રોધના આવેશથી અહીં તહી ફરી રહેલા કવિન્ટે કહ્યું, મારા પુત્રને એક મ કેડાએ કરડી ખાધેલ છે, હું તેના ઘરને ગોતી રહ્યો છું આ પ્રકારની કુવિન્દની વાત સાભળી ચાણકયે વિચાર્યું કે, આ માણસ બદલો લેવામાં યોગ્ય છે આમ વિચારી તેને સમજાવી પછીથી ચાણકયે તેને નગરના કેટવાળાની જગાએ ની
એક સમયની વાત છે-રાજ્યના ખજાનાને ભરપુર બનાવવા ચાલુ)
