________________
५९०
उत्तमभ्ययनसूत्रे र्व भागे तच्छिद्राच्छादनार्य कचिदेक पुरुष गुप्तरीत्या नियोज्य छिद्रस्याधस्ताद सितामिश्रपयःपूर्ण स्थाल स्थापितवान । अब म-यराने तच्छिद्रद्वारेण तत्र स्थाले चन्द्रप्रतिविम्बसपाते सति मयूरपालभार्या तर नोवा चाणक्यः स्थालगत चन्द्र प्रतिविम्ब प्रदर्शयन् माइ-अय चन्द्रः पोयताम् । ततः सा चन्दप्रतिविम्बसहित स्थालमुत्थाप्य दुग्ध पिपति, तस्मिन्नेन समये छिद्रसमीपस्थः पुरुषः शनैः शनैछिद्रमाच्छादयति । चाणक्य ने अव उसके चन्द्र पीने के दोहले की पूर्ति करने का प्रयत्न प्रारभ कर दिया। इसमें उसने एक सछिद्र मडप तयार करवाया। उसके उर्चभाग मे गुप्तरीति से एक पुस्प की उसने नियुक्ति की, जो उस छिद्र के पास जाकर बैठ गया। जहा छिद्र या ठीक उसी के नीचे उसने मिश्री से मिश्रित कर एक दूध का भरा हुआ थाल रख दिया । मध्यरात्रि मे उस छिद्र के द्वारा उस याल में चन्द्र का प्रतिबिंब ज्यों ही पड़ा कि चाणक्य ने मयूरपालक की भार्या को वहा धुलवा लिया। उसके आनेपर चाणक्य ने उसको उस थाल में रहे हुए प्रतिविम्ब को दिखलाया और कहने लगा देखो यह रहा चन्द्र, पी जाओ। उस ने उसी समय चन्द्रप्रतिविम्नसहित पाल को उठा कर उसमें का दूध पीना प्रारभ कर दिया । ज्यो २ यह दूध पीती जाती थी त्यों २ छिद्र के पास बैठा हुआ वह मडप के ऊपर रहा व्यक्ति उस छिद्र को धीरे २ बन्द करता जाता था। जब वह पूरा दध पी चुकी तो उसने भी उस छिद्र को पूरी बन्द कर दिया। इस प्रकार चाणक्य ने उसके चन्द्र હવે ચદ્રપીવાની મયૂરપાલકની પત્નિના ઇચ્છાને પરિપૂર્ણ કરવાના પ્રયત્નની શરૂ આત કરી દીધી આમાં તેણે એક છિદ્રવાળે મડપ તૈયાર કરાવ્યું તેના ઉર્વ ભાગમાં ગુપ્ત રીતે એક પુરૂષને તે છિદ્ર પાસે બેસાડો જ્યા છિદ્ર હતુ ત્યા બરાબર તેની નીચે સાકરથી મિશ્રીત કરેલ દૂધથી ભરેલો એક વાળ રાખ્યા મધ્યરાત્રીએ આ છિદ્ર દ્વારા તે થાળમાં ચદ્રનું જ્યારે પ્રતિબિંબ પડ્યું ત્યારે ચાણક્ય મયૂરપાલકની સ્ત્રીને ત્યા બેલાવી અને થાળીમાં દેખાતા ચદ્રને બતાવી કહ્યું કે, લ્યો આ રહ્યો ચદ્ર! પી જાઓ તેણુએ તે વખતે ચદ્રના પ્રતિબિબવાળા થાળને ઉઠાવીને તેમાનું દૂધ પીવાની શરૂઆત કરી જેમ જેમ તે દૂધ પીતી ગઈ તેમ તેમ તે છિદ્રની પાસે બેઠેલો તેમજ તે મડપની ઉપર છુપાઈ રહેલ તે વ્યક્તિએ તે છિદ્રને ધીરે ધીરે બંધ કરવા માડયું જ્યારે તેણીએ બધુ દૂધ પી લીધું ત્યારે તેણે પણ છિદ્રને પુરેપુરૂ બ ધ કરી દીધુ