________________
-
५८०
उत्तराध्ययनसूत्रे ब्रह्मदत्तचक्रातिनो दर्शन मम फथ स्यादिति पृष्टः कथित् श्रेष्ठो त विप्र मार्ग दर्शयति । अथोत्सवसमये चकरी गजमारूमा पहिनिःसरति । स प्रिस्तदा जनसमूहमध्ये वशाग्रे पादनाणमाला सयोज्य त वशमुत्याप्य स्थितगन् । चक्रवर्ती स्वराज्यश्वर्यशोभा समन्ताद् रिलोकयन् वशाग्रसलग्नामुपानमालामपश्यत् । ततः कोपारुणनेनश्चक्रवर्ती भृत्यैस्तमाहूय पृच्छति-किमेवत् त्वया मर्तुमाचरितम् ।। विमः माह-नहि मर्नु, किंतु जीनितुम् । चक्रवर्ती वशोत्थापनकारण विज्ञाय ब्रह्मदत्त चक्रवर्ती से अब मेरा मिलाप कैसे हो ? इस बात को ऊसने किसी वही के सेठ से पूछा तो उसने उसे मिलाप का रस्ता भी बतला दिया। उत्सव के समय चक्रवर्ती हाथी पर चढ़कर आ रहे थे, भीड़ काफी थी। ब्राह्मण ने मिलाप का मार्ग सोचा, उसके अनुसार एक वास पर जूतों की माला लटका कर और उस वास को भीड़ के बीच मे ऊपर उठा कर वर खड़ा हो गया । चक्रवर्ती अपने राज्य के रोश्वये की शोभा का चारो ओर से निरीक्षण करते हुए चल रहे थे। उन्हों ने इस दृश्य को ज्यो ही देखा इकदम देखते ही आखो मे क्रोध की लाली उतर आई, नौकरों के जरिये उस ब्राह्मण को बुलवाकर पूछा, अरे! इस सुन्दर अवसर पर यह तूने क्या काम किया है ? मालूम पडता है तेरी मौत आगई है। ब्राह्मण ने चक्रवर्ती की बात सुनकर कहा यह काम मैंने अपनी मौत को बुलाने के लिये नहीं किया है। किन्तु जीने के लिये किया है । जय चक्रवर्ती वशोत्थापन के कारण से કઈ રીતે થાય આ વાત તેણે ત્યાના કેઈ શેઠને પૂછી તે તેણે મેળાપ માટે રસ્તે બતા ઉત્સવના સમયે ચક્રવતી હાથી ઉપર બેસી આવી રહ્યા હતા ભીડ ખૂબ હતી, બ્રાહ્મણે મેળાપને માર્ગ વિચાર્યો આ અનુસાર તે એક વાસ ઉપર લટકાવેલ જેડાની માળા સાથે તે લોકોની ભીડમાં હાથમાં વાસડો ઉચો રાખીને ઉભે રહ્યો ચકવતી પિતાના રાજ્યની એશ્ચર્યની શોભાને ચારે તરફ દછી ફેરવી જોઈ રહેલ હતા, તેમણે આ દષ્ય જોયુ અને જોતા જ એક દમ આખોમા કોઇની લાલીમા છવાઈ ગઈ નોકર દ્વારા એ બ્રાહ્મણને બોલાવી પૂછયું અરે ! આ સુંદર અવસર ઉપર તુ આવું કામ કેમ કરી રહ્યો છે? માલુમ પડે છે કે તારૂ મોત આવ્યું છે ચકવતીની વાત સાભળી બ્રહાણે કહ્યું, આ કામ મે મારા મતના બોલાવવાથી નથી કર્યું, પર તુ જીવવા માટે કરેલ છે. આ પછી ચક્રવતી વશેથાપનના કારણથી યથાર્થ રૂપથી
