________________
-
-
-
२६४
उत्तययनसूत्रे मनुष्यशरीर, त्यक्त्या, शाश्वतः सर्वकालारस्थायी जन्मगरणरहितः सिद्धो भवति । वा अथवा, सारशेपकर्मा तु जल्परना. अल्पकर्मा महर्दिका महती-दिव्या ऋद्धिा विमानादिसम्पन्, उपलक्षणेन दिव्यानि द्युतियशोवर्णलगीर्यादीनि च यस्य स महर्दिकः, तर द्युतिः-शरीराभरणकान्तिः, यश-कीतिः, वर्ण: शुलादिः, वलशारीरिकपराक्रमः, वीर्यम्-आत्मवलम्, आदिपदेन-इतोऽन्यदपि सग्राह्यम्, एभिः सपनः, देवो भवति । कपूइय देर चइत्तु-मलपकपूतिक देर त्यस्ता ) शुक्रशोणित से जन्य इस औदारिक शरीर का परित्याग कर (सासा सिद्धे रवा-शावतः सिद्धो वा भवति) अनत काल तक सदा सिद्वि स्थान मे रहने वाला सिद्ध परमात्मा हो जाता है। (वा) अथवा यदि वर सिद्ध नही बने तो (अप्परण्मरिढिए देवे वा हवइ-अल्परजाः महर्दिकः देवो वा भवति) अल्पकर्मा महद्धिक देव हो जोता है।
भावार्थ - पूर्वोक्तलक्षणविशिष्ट विनीत शिष्य देवादिक द्वारा पूज्य होता है, एव इस अपवित्र औदारिक शरीर का परित्याग कर सिद्ध हो जाता है । यदि कर्म शेष रह जाय तो वह महाऋद्धिशाली देव होता है। यहा ऋद्धिसे द्युति, यश, वर्ण, बल, वीर्य इन सबका ग्रहण हुवा है। विमान आदि सपत्ति का नाम ऋद्धि है । शरीर एवं आभरण की कान्ति का नाम द्युति है। कीर्ति का नाम यश है। शरीर का जो शुक्ल आदि वर्ण है - उसका नाम वर्ण है। शारीरिक पराक्रम का नाम बल एवं आत्मजन्य शक्ति का नाम वीर्य है। शु शातिन्य मा सौहार शरीरना परित्या उरी सासए सिद्ध हवइशाश्वत सिद्धो भवति मन-artun सुधा सही सिद्धि स्थानमा रसुवावाणा सिद्ध પરમાત્મા બની જાય છે વા અથવા જે તે સિદ્ધ ન બને તે, અપકમાં મહે દ્ધિક દેવ બની જાય છે
ભાવાથ–પૂર્વોક્ત લક્ષણવિશિષ્ટ વિનીત શિષ્ય દેવાદિક દ્વારા પૂજ્ય બને છે અને આ અપવિત્ર ઔદારિક શરીરને પરિત્યાગ કરી કા તે સિદ્ધ બની જાય છે જે કર્મ શેષ રહી જાય તે તે મહાકદ્ધિ શાળી દેવ બને છે ઋદ્ધિથી ઘતિ, યશ, વર્ણ, બળ, વીર્ય, આ બધાનુ ગાથામાં ગ્રહણ કરેલ છે, વિમાન આદિ સંપત્તિનું નામ ઋદ્ધિ છે શરીર અને આભરણની કાન્તિનું નામ ઘતિ છે, કીર્તિનું નામ યશ છે શરીરને જે શુકલ આદિ વર્ણ છે-દ્રવ્ય વેશ્યા છે-એનું નામ વર્ણ છે શારીરિક પ્રરાક્રમનું નામ બળ છે અને