________________
२१७
प्रियदर्शिनी टीका गा २६ ब्रह्मचारिकर्तव्यम् लक्षग सर्वपां स्थानानाम्, कुनापि स्त्रिया सहारस्थान सभापण च न कुर्यादित्यर्थः, एकग्रहणमप्युपलक्षणम् तेनाने कखीभिरपि सहावस्थान सभापण च राजनीयम् , यत्र पुरुषः साक्षी नास्ति तन स्त्रिया सहारस्थान सभापण च परिहरेदिति मूत्राशयः। उक्त च श्रीदशवकालिक सूत्रे
जहा कुस्कुडपोयस्स, निच्च कुललओ भय ।
एव खु भयारिस्स, इत्थी विग्गहओ भय ॥ (ज. ८ गा. ५४) छाया-यथा कुक्कुटपोतस्य, नित्य कुललाद् भयम् ॥
एवमेव ब्रह्मचारिणः, स्त्रीविग्रहाद् भयम् ।। . स्वगत दोप का निरूपण कर के अत्र अन्य के ससर्ग से होने वाले दोपोंका वर्णन करते हैं-'समरेसु-इत्यादि. - अन्वयार्थ-(समरेसु-समरेपु) लुहारकी शाला में (अगारेसु-अगा रेपु) घरों में, (सधीसु-सधिपु) दो घरों के अतराल में तथा (महापहेसुमहापयेषु), राजमार्ग मे (गिथिएसद्धि-एकत्रियासार्ध) अकेली स्त्री के साथ (नेवचिठे न सलवे-नैवतिष्ठेत् नैव सलपेत्) न खडा होवे और न उससे बातचीत करे।
इस श्लोक मे समरादिक चार पद उपलक्षण हैं, इससे समझना चाहिये कि किसी भी जगह में जब तक पुरुष साक्षीभूत न हो तब तक अकेली स्त्री से अथवा अनेक स्त्रियो से ब्रह्मचारी का कर्तव्य है कि वह न बोले और न वहाँ खडा रहे । दशवकालिक सूत्र मे भगवानने कहा है
આ પ્રકારે પિતાનામાં રહેલ દનું વર્ણન કરી હવે બીજાના સંસર્ગથી येस हायानु न ४२ छे समरेसु त्यादि
स-क्याथ-समरेसु-समरेपु सुडानी उमा, अगारेसु-अगारेषु धामा, ससु-सधेषु ये घराना अतमा तथा महापहेसु-महापथेपु २०० भागभा, एगिस्थिए सद्धिं-एफस्त्रिया साध ४ी सीनी माथे, नेव चिठे नसलये-नैव तिष्ठेत् नैव सलपेत् मान रहे सने अनाथी पातयात ७२वी नही
આ કમ સમરાદિક ચાર ઉપલક્ષણ છે, એથી એ સમજવું જોઈએ કે, કોઈ પણ સ્થળે જ્યા સુધી બીજો પુરૂષ સાક્ષીભૂત ન હોય ત્યા એકલી સ્ત્રીથી અથવા અનેક સ્ત્રીઓ સાથે બ્રધ્રાચારીએ બોલવું ન જોઈએ, અને ત્યા ઉભવું પણ ન જોઈએ દશવૈકાલિક સૂત્રમાં ભગવાને કહ્યુ છે કે, જે રીતે કુકડાના બરચાને બિલાડીને ભય રહે છે, એ રીતે સ્ત્રીના શરીરને બ્રહ્મચારીને પણ ભય રહ્યા કરે છે