________________
२०३
प्रियदर्शिनी टीका १०१ गा २५ सापद्यमापणेऽश्वपतिदृष्टान्त सावयपचन मापणदृष्टान्त.
निवद्यभापानभिज्ञः कश्चिदश्वपतिक्षमूल्यकमच विक्रेतु कस्मिचिन्नगरेजगाम । वनाकस्मादश्वपतिहस्तादचो निमुक्त. सन् पारति । वावन्तमश्व परिग्रहीतु तत्पृष्ठतोऽश्वपतिरपि पारति । त परिग्रहीतुमशक्तोऽसो पानात् परिश्रान्त. कोपावेशेन तदानी स्वाभिमुखमागन्छन्त कचिद् भापादोपानभिज्ञ दण्डहस्त पुरपमनवीत्-भो । योऽय धापति, एन मारय मारय, एवमुक्तोऽपो दण्डेन तमश्व मर्मस्थाने ताडितवान् । तदाऽसौ दण्डापातेन मृत । अथाश्वपतिस्त तुग्गपातक रूप विपलताओ को पढाने मे मेघममान है, एव पटजीवनिकायों का उपमर्दन करने वाला है।
सावध वचन के घोलने मे जीव को क्या हानी उठानी पडती है, इस दृष्टान्त द्वारा स्पष्ट किया जाता है ____एक अन्धपति था जो निरवन्य भापा घोलने का अनभिज्ञ था। वह एक लाग्य मया की कीमत वाले अपने घोडे को बेचने के लिये किसी नगर मे आया। वहा आते ही उसके राय से वह पोडा छूटकर भाग निकला। मागते हुए उस घोडे का पीछा करने पर भी वह पकड नहीं सका। जब यह दौडते २ यक गया तो क्रोधके आवेश मे आकर इसने एक पुरण से जो हाथ में दडा लिये हए इसकी ही ओर जा रहा था। तथा मापा के दोप से अनभिज्ञ या कहा कि हे माई देखो यह घोडा जो भाग रहा है इसे मारो मारो । इस प्रकार अन्वपति के कहने पर उस व्यक्ति ने एक दडा ऐसा मारा जो उस घोडे के मर्मस्थान में लगा। કપાયરૂપ વિષ લત્તાઓને વધારનાર છે, પણ્ જીવનકાયનુ ઉપમર્દન કરનાર છે
સાવદ્ય વચન બોલવાથી શું અર્થ થાય છે, તે આ દ્રષ્ટાંત દ્વારા સ્પષ્ટ કરવામાં આવે છે–
એક અશ્વપતિ હતું, જે નિવદ્ય ભાષા બોલવામાં અનભિજ્ઞ હતો તે એક લાખ રૂપિયાની કિંમતના પિતાના વડાને વેચવા માટે કોઈ એક નગરમાં ગયા ત્યાં પહોંચતા જ તેના હાથમાથી તે ઘડો છુટીને ભાગી ગયે, ભાગી રહેલા તે ઘડા પાછળ તેને હાથ કરવા તે ખૂબ દે છતા પકડી શકાય નહીં ત્યારે તે દેડતા દેડતા થાકી ગયો ત્યારે ક્રોધના આવેશમાં આવી એણે એક પુરૂષ, કે જે હાથમાં દડે લઈને તેની સામે આવી રહ્યો હતો અને તે ભાષાના દષથી અજાણ હતો, તેને કહ્યું કે હે ભાઈ ! આ ડે જે ભાગી રહ્યો છે તેને મારે આ પ્રકારે એ અશ્વપતિના કહેવાથી પેલા માણસે એક દડો ઘડાને એવો માર્યો કે જે મર્મસ્થાનમાં લાગવાથી તેના પ્રહારના કારણે ઘડે એજ વખતે મરી ગયે
