________________
-
प्रियदर्शिनी टीका अ० १ गा २४ सावद्यमापणनिषेध
૨૦૭ या निरवधपुरुषार्थसाधनी सा प्रज्ञापन्येव । यथा " हे साधो !” “ इद कुरु" "दद मा कुरु " इत्यादिका । सा तु भापणीयैवेति ।
भापादोप-सावधानुमोदनादिक, मृपा-कर्कशाऽसभ्यशब्दोच्चारणादिक च, परिहरेत् । च-पुनः, माया सदा-सनकाल परिवर्जयेत् । ___ अर मायामित्युपलक्षणम् , क्रोधमानलोभाना कपायाणाम् । सर्मान् कपायान् परिवर्जयेदित्यर्थः । कपायाणा मृपामापणहेतुत्वात् , पायवर्जने सति मृपाभाषणपरिहारः सुतरा स्यादिति भावः ॥ २४ ॥ यहुवचन का प्रयोग हो जाता है। वहा कहागया ह कि अपने मे ण्य गुरू में यरवचन का प्रयोग करना निर्दोप है, इसलिये एक मे भी बहु वचनान्तरूप से प्रयुक्त भाषा प्रज्ञापनी ही भापा है। इसी तरह आमन्त्रणी आदि भाषाएँ भी जो निरचय पुरुषार्थ की साधक होती हैं वे प्रज्ञापनी ही हैं। जैसे-" हे साधो।" "यर करो यह मत करो" इत्यादि।
सावध कर्म की अनुमोदना आदि करना यह भापा दोप है। इसी प्रकार कर्कश एवं कठोर शब्द का उच्चारण करना आदि भी मृषा भाषा में ही अन्तर्हित है।माया शब्द उपलक्षण है। इसलिये क्रोधादिक कपाय के विषय में भी समझ लेना चाहिये, क्यो कि कपाय के आवेश से ही मृपाभाषण होता है। इनके परिवर्जन से मृपाभाषाका परिवर्जन हो जाता है। अतः भापादोष एव माया का सदा काल परित्याग कर देना चाहिये ॥२४॥ બહુ વચનનો પ્રયોગ થઈ જાય છે, આથી એ બતાવાયુ છે કે, પિતાનામા અને ગુરુ મહારાજમા બહુ વચનને પ્રયોગ કરો નિર્દોષ છે આ માટે એકમાં પણ બહુવચનાન્તરૂપથી પ્રયુકત ભાષા પ્રજ્ઞાપની ભાષા જ છે આ રીતે આમ ત્રણ આદિ ભાષાઓ પણ જે નિરવદ્ય પુરૂષાર્થની સાધક હોય છે તે પ્રજ્ઞાપની ४ छ भ- साधे। " " मा ४, मान ४२," त्यादि।
સાવદ્ય–કર્મની અનુમોદના આદિ કરવી એ ભાષા દે છે આ પ્રકારે કર્કશ અને કઠેર શબ્દનું ઉચ્ચારણ કરવું આદિ પણ મૃષાભાષામાં જ અન્ત હિત છે માયા શહદ ઉપલક્ષણ છે આ માટે ફોધાદિક કષાયના વિષયમાં પણ સમજવું જોઈએ કેમકે, કષાયના આવેશથી જ મૃષાભાષણ થાય છે તેના ત્યાગથી મૃષા ભાષાને ત્યાગ થાય છે આથી ભાષાદેવ અને માયાને સદાકાળ પરિત્યાગ કરી દેવું જોઈએ (૨૪)
