________________
१५८
उत्तराध्ययनसूत्रे केचित्तु सूत्रस्य पड़ गुणान् वदन्ति । तद् यथा
अप्पक्खरमसदिद्ध, सारव विस्स मोमुह ।
जत्योभमणज्ज च, मुत्त सवण्णुभासिय ॥ १॥ छाया-अल्पाक्षरमसदिग्ध, सारवद् रिश्वतोमुखम् ।
अस्तोभमनवद्य च, सून सर्वज्ञभापितम् ॥ १॥ व्याख्या-'अल्पाक्षरम् ' मिताक्षर, यथा सामायिकम्नम् ॥१॥ असंदिग्धम्-सैन्धवशब्दवद् यल्लपण-यसन-तुरगाद्यनेकार्यसशयकारि न भवति, यथा-अहिंसा ॥२॥ सारवत्व च पूर्ववत् ॥३॥ 'रिश्वतोमुख' मतिमून चरणानुयोगाधनुयोगचतुष्टयव्याख्याक्षमम् , यथा-'धम्मोमगल मुक्टि' इत्यादि श्लोके ॥ ६॥ वर्णादिक का जिसमे नियत परिमाण होता है वह मित गुण है ॥७॥ एव कर्णमनोहर जो होता है वह मधुर गुण सयुक्त सूत्र माना जाता है ॥८॥ किन्ही २ के मतानुसार सूत्र के ६ गुण भी माने गये हैं-वे ये हैं
अल्पाक्षर १, असदिग्ध २, सारयुक्त ३, विश्वतोमुख ४, अस्तोभ, अनवद्य ६ । इनमे मित अक्षर जिसमे हो वह अल्पाक्षर गुण है, यह "अल्पाक्षर" प्रथम गुण है। जैसे सामायिक सूत्र ॥१॥ सैन्धव शब्द का तरह जो लवण, वसन, तुरग आदि अनेक अर्थो के बोध का सशयजनक नही हो वह "असदिग्ध" गुण है। जैसे अहिंसा शब्द ॥२॥ भूमि शब्द के समान अनेक पर्यायो से युक्त जो सूत्र वह "सारवत्" तीसरा गुण वाला है ॥३॥ प्रत्येक सूत्र चरणानुयोगादिक अनुयोगचतुष्टय से युक्त है वह " विश्वतोमुख" गुणवाला सूत्र माना जाता है । વર્ણાદિકનું જેમાં નિયત પરિમાણુ હોય છે તે મિતગુણ છે (૭) જે કણ મનેહર હોય છે તે મધુરગુણ સ યુક્ત સૂત્ર માનવામાં આવે છે (૮) કોઈ કાઈના મત અનુસાર સૂત્રના છ ગુણ પણ માનવામાં આવ્યા છે તે પ્રમાણે છે
અલ્પાક્ષર ૧ અસ દિધુ ૨ સારયુકત ૩
વિશ્વમુખ ૪ અસ્તંભ ૫ અનવદ્ય ૬ આમાં મિત અક્ષર જેમાં હોય તે અ૫ાક્ષર ગુણ છે, આ “અલ્પાક્ષર” પ્રથમ ગુણ છે, જેમ સામાયિક સૂત્ર (૧) સૈન્થવ શબ્દની માફક લવણ, વસન, તુરગ આદિ અનેક અર્થોના બાધ જેમા સશયજનક ન હોય તે “અસ દિગ્ધ” ગુણ છે જેમ અહિંસા શદ (૨) ભૂમિ શબ્દની માફક અનેક પર્યાથી યુકત જે સૂત્ર હોય त" सारवत्" alon गुणवाा छ (3) प्रत्ये: सूत्र ५२४ानुयोग मनुयोग यतुष्टयथी युक्त छे ते “ विश्वतोमुख " गुणवाणा सूत्र मानवामा । छे
