________________
१४८
उत्तराभ्ययनस्त्रे इत्यादि ॥६॥ निःसार-तथाविधयुक्तिरहितं परिफल्गु, यथा-सौगतादिशास्त्रम् ॥७॥
अधिकम्-भक्षरपदादिभिरतिमानम् । अथवा हेतोदृष्टान्तस्य वाऽऽधिक्ये सति अधिक, यथा-अनित्यः शब्दः, कृतम्त प्रयत्नानन्तरीयफत्वाभ्या घटपटादित्यादि। एकस्मिन् साध्ये एक एव हेतुदृष्टान्तश्च वक्तव्यः । अत्र च प्रत्येक द्वयाभिधानादाधिक्यमिति भावः ॥८॥ ॥५॥ जन्तुओं को अहित का उपदेशक होने से जो पापन्यापार का पोषक सूत्र होता है वह द्रुहिल दोपवाला सूत्र माना जाता है । जैसेचार्वाक का यह कहना कि-यह लोक जितना प्रत्यक्ष से दिखता है उतना ही है इससे आगे नहीं । पुण्य पाप एव स्वर्ग नरक यह भी नहीं है। इस लिये खाओ पीओमस्त रहो और आनद से अपने समय को निकालो ॥६॥ युक्ति रहित जो सूत्र होता है वह निस्सार दोपवाला माना जाता है, जैसे सौगत आदि का शास्त्र ॥७॥ जिसमें अक्षर पद आदि आवश्यकता से अधिक होते हैं वह सूत्र अधिक दोप संयुक्त जानना चाहिये, अथवा-जिसमे एक हेतु और दृष्टान्त के अतिरिक्त हेतु और दृष्टान्त हों वह भी अधिक दोषवाला सूत्र मानना चाहिये-जैसे-" अनित्यः शब्दः कृतकत्वप्रयत्नानन्तरीयकत्वात् घटपटवदिति" शब्द अनित्य है क्यों कि वह कृतक है एव प्रयत्नपूर्वक होता है जैसे घट और पट ॥ ७॥ इस अनुमान में एक हेतु और १ दृष्टान्त अधिक है। एक साध्य मे १ ही हेतु और १ ही दृष्टान्त होता है। दो हेतु और दो दृष्टान्त नही ।। ८ ॥ जो
જતુઓના અહિતના ઉપદેશક હોવાથી જે પાપ વ્યપારને પિષક સૂત્ર હોય છે, તે દ્વહિલદેષવાળા સૂત્ર માનવામા આવે છે જેમ ચાર્વાક કહે છે કેઆ લોક જે રીતે પ્રત્યક્ષથી દેખાય છે એટલું જ છે એનાથી આગળ નથી, પુણ્ય, પાપ અને સ્વર્ગ નરક એ પણ નથી, આ માટે ખાઓ પીઓ અને મસ્ત રહે તથા અનાદથી સમય પસાર કરે, (૬) યુતિ રહિત જે સૂત્ર હોય છે તે નિસાર દેપવાળા મનાય છે જેમ સૌગત આદિ શાસ્ત્ર, (૭) જેમાં અક્ષર પદ આદિ આવી શ્યકતાથી અધિક હોય છે તે સૂત્ર અધિક પ સ ચુત જાણવું જોઈએ અથવા જેમા એક હેતુ અને દુષ્ટાતના અતિરિકત હેતુ અને દુષ્ટાત હોય તેને પણ અધિક
पवार भानपानम -“अनित्य शब्द कृतकत्वप्रयत्नान्तरीयकत्वात घटपटवदिति" श६ मनित्य छ, भ, तकृत छे मन प्रयत्नपूर्व થાય છે, જેમ ઘટ અને પટ આ અનુમાનમાં એક હેતુ અને એક દષ્ટાત અધિક છે એક સાધ્યમાં એક જ હેતુ અને એક જ દષ્ટાત હોય છે એ
