Uttaradhyayan Sutram Part 01

SR No.: 009352
Original Sutra Author: N/A
Author: Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
Publication Year: 1959
Total Pages: 961
Language: Hindi, Sanskrit
Classification: Book_Devnagari & agam_uttaradhyayan
File Size: 28 MB

Page 228

प्रियदर्शिनी टीको गा २३ सूघदोपा ३२ यथा--'अ, आ, इ, ई,' इत्यादि । डित्यादिवद्वा ॥३॥ अपार्थकम्-असवदायकम् , यथा-"दश दाडिमानि पडपूपाः, सप्त गर्दभपुच्छाः , इत्यादि ॥४॥ __छल-यनानिष्टस्यार्थान्तरस्य संभवाद् विवक्षिवार्थोपघात' क्तुं शक्यते तच्छन्नम् , यथा-ननकम्बलो देवदत्तः' इत्यादि, अन-नूतनकम्बलस्य विवतितार्थस्य ननसरयककम्बलविषयकगोधसमवादुपधातः कर्तुं शक्यते ॥५॥
द्रुहिल-जन्तुनामहितोपदेशकत्वेन पापव्यापारपोपकम्, यथाअनुष्टुप्छन्दः--एतापाने लोकोऽय, यानानिन्द्रियगोचरः ।
भद्रे ! टकपद पश्य, यद् वदन्त्यपहुश्रुताः ॥१॥ रियोगिनो छन्दः-पिर खाद च चारुलोचने, यदतीत वरगानि तन्न ते ।
नहि भीरु ! गत निरर्तते, समुदयमात्रमिद कलेवरम् ॥२॥ नहीं पड़ता, जैसे-अ आ इ ई इत्यादि ॥३॥ असबद्ध अर्थ जिस सूत्र दारा कहा जाता है वह अपायक दोप वाला सूत्र माना जाता है-जैसे दशदाडिम, छह मालपुए, सात गधे की पूछे इत्यादि ॥४॥ ये सब सूत्र असद्ध अर्थ के प्रतिपादक ह । जहा अनिष्ट अर्थान्तर की सभावना से विवक्षित अर्थ काअपलाप किया जा सकता है वह छलदोप है जैसे किसी ने कहा कि " नव कम्बलोऽय देवदत्तः" देवदत्त नवकम्बल वाला है-यहां नव शब्द का अर्थ नूतन है, और इसी अर्थ मे नव शब्द विवक्षित हुआ है, परतु इस अर्थ को उपघात करने वाला यह कह देता है कि ९ सख्या युक्त कम्बल इसके पास कहा है एक ही कम्बल तो है । इस प्रकार के अर्थ की सभावना नव शब्द से हुई है । अतः विवक्षित अर्थ का उपघात जिस शब्द से युक्त सूत्र का होना, उपघात दोपावशिष्ट माना जाता है
જ મળતું નથી, જેમ અ આ ઇ ઈ ઈત્યાદિ (૩) અસ બદ્ધ અર્થ જે સૂત્ર દ્વારા કહેવામાં આવે છે તે અપાર્થક દોષવાળા સૂત્ર માનવામાં આવે છે જેમ દસ દાડમ, છ પુઆ, સાત ગધેડાની પૂછ ઈત્યાદિ (૪) આ બધા સૂત્ર અસ બદ્ધ અર્થના પ્રતિપાદક છે જ્યાં અનિષ્ટ અર્થાન્તરની સભાવનાથી વિવક્ષિત અર્થને मा५ ४२वामा सावे छ त छसहोष छ म यो घु , “नव कम्बलोऽय देवदत्त " २ वहत्त न पाछ-महिं न शन। मथ નૂતન છે અને આજ અર્થમા નવ શબ્દ વિવક્ષિત થયેલ છે પરંતુ આ અર્થને ઉપઘાત કરવાવાળા એવું કહી દે છે કે, નવ સ ખ્યા ચુકત કમ્બલ એમની પાસે કવી છે એક જ કમ્બલ છે આ પ્રકારે અર્થની સભાવના નવ શબ્દથી થઈ છે વિવક્ષિત અને ઉપઘાત જે સૂત્રમાં થાય છે એ શબ્દથી યુક્ત સૂત્રનું હોવું ઉપઘાત દેવાવિશિષ્ટ માનવામાં આવે છે (૫).