________________
२७६
निरयावलिकासूत्रे
खलु देवानुप्रियाः ! युष्माभिरभ्यनुज्ञाता सती यावत् प्रत्रजितुम् । ततः खलु स भद्रः सार्थवाहो या नो शक्नोति वहीमिराख्यापनाभिव एवं प्रज्ञापनाभिव संज्ञापनाभिव, विज्ञापनाभिच, आख्यापयितुम् वा, यावत् विज्ञापयितुं वा तदा अकामतश्चैव सुभद्राया निष्क्रमणमन्त्रमन्यत ॥ ३ ॥
टीका- 'तरणं ताओ' इत्यादि - रोचयामि = रुचिविपयीकरोमि, प्रतिपद्ये= अङ्गीकरोमि, भोग भोगान् - भोगाः = गब्दादयस्तेषां भोगाः = आसेवनानि तान् । आख्यापनाभिः='गृहवासः श्रेयान' इति तत्परीक्षार्थं सामान्यतः कथनैः, प्रज्ञापनाभिः मा परिव्रज' ' सयमाऽऽचरणं दुष्करम्' इतिविशेषतः कथनैः, ' सज्ञापनाभिः =मयमाऽऽराधनं भुक्तभोगावस्थायां सुकरम्' इति संबोधनामिः, विज्ञापनाभिः संयमग्रहणे तदन्तःकरणद्रढिमपरीक्षार्थं सप्रेमप्रतिपादनैः, अकामतः= संयममार्गे तां सुभद्रां निरोदधुमक्षमः सन्ननिच्छन्नपि सुभद्रायाः निष्क्रमणं= परित्रजनम् अन्त्रमन्यत=स्वीचकार । शेषं सुवोधम् ॥ ३ ॥
,
किया, और न उसके वचनों पर विचार ही किया। दूसरी बार तोसरी बार भी सुभद्रा सार्थवाहीने इस प्रकार कहा- हे देवानुप्रिय ! तुमसे आज्ञा पाकर प्रव्रज्या लेनेकी इच्छा करती हूँ ।
उसके बाद वह भद्र सार्थवाह बहुत प्रकारकी 'आख्यापना' = 'घरमें रहना ही श्रेयस्कर है' इस प्रकार उसकी परीक्षाके लिये जो सामान्य कथन, तत्स्वरूप आख्यापनाओंसे एवं 'प्रज्ञापना ''तुम प्रव्रजित मत होओ, संयमका आचरण दुष्कर है ' इस प्रकार विशेष रूपसे कथन स्वरूप प्रज्ञापनाओंसे, और 'मंज्ञापना' - 'भोगोंको भोग लेनेके बाद ही संयमका आराधन सुकर है' इस प्रकारका समझना रूप संज्ञापनाओंसे, 'विज्ञापना' - संयम ग्रहणमें उसके अन्तःकरण की નડુ તેમ તેના વચને ઉપર વિચાર પશુ ન કર્યાં ખીજવા૨ ત્રીજીવાર પણ સુભદ્રાસાથ વાહીએ આ પ્રમાણે કહ્યુ:—હે દેવાનુપ્રિય ! તમારી આજ્ઞા લઇને પ્રવ્રજ્યા લેવાની ઈચ્છા હું કરૂ છુ
f
ત્યાર પછી તે ભદ્રસા વાહ ઘણા પ્રકારે આશ્રાપના= ધમા રહેવુ એજ શ્રયસ્ક છે” એ પ્રકારે તેની પરીક્ષાને માટે જે સામાન્ય કથન કે તેના જેવી આપ્યા પનાએ થી, તથા પ્રજ્ઞાપન = તમે પ્રજત ન થાએ સયનું આચરણુ મુશ્કેલ છે' આ પ્રકરનું વિશેષરૂપે કન-તેવી કથનરવરૂપ પ્રજ્ઞ બનાએથી તથા સત્તાપના= ભેગા ભે ળવી લીધા પછી જ સયમ આરાવન સુકર (સહજ) છે” એ પ્રકારે સમાવવા રૂપી સાપનાથી, તથા વિજ્ઞાપન = ‘ સ યમગ્રહણ કરતાં તે અતે કરણની દૃઢતાની
