________________
२४२
-
निरयावलिकाम मसंश्रिनानि च बहुनि सत्वशतानि अनुमान्य वाल्कलवस्त्रनिवसितस्य किठिणसंकायिकगृहीतसभाण्डोपकरणस्य काष्ठमुद्रया मुखं बवा उत्तरदिगि उत्तराभिमु. खस्य महापस्थान प्रस्थापयितुम् , एवं संप्रेक्ष्य कल्ये यावत् ज्वलति वहुन तापसांश्च दृष्ट-भ्रष्टांश्च पूर्वमङ्गतिकाश्च तदेव यावत् काष्ठमुद्रया मुखं बन्धानि, वध्वा इममेत पमभिग्रहमभिगृहाति-यत्रैव खलु अहं जले वा, एवं स्थले वा दुर्गे वा निम्ने वा पर्वते वा विपमे वा गर्तायां वा दया वा पस्खलेयं वा पूर्वकालमें जिनसे संगति-मित्रता हुई थी ऐसे, पर्यायसंगतिक-समान तापम पर्यायवालोंकों पूछकर; आश्रम संश्रित = आश्रममें रहनेवाले अनेक शत प्राणियाँको वचन आदिसे मन्तुष्ट कर वल्कल वस्त्र पहना हुआ कावडमें अपने भाण्डोपकरणको लेकर तथा काष्ठमुद्रासे बांधकर उत्तराभिमुख होकर उत्तर दिगामें महाप्रस्थान (मरणके लिये जाना) करूँ।
वह सोमिल ब्राह्मण ऋपि इस प्रकार विचार करता है और सूर्योदय होने पर, अपने विचार के अनुसार मभी दृष्टभ्रष्ट आदि तापस पर्यायवालोको पूछकर तथा आश्रमस्थ अनेक शत प्राणियोंको वचन आदिसे सन्तुष्टकर अन्तमें काष्ठ मुद्रासे अपना मुख बाधता है, और इस प्रकारका अभिग्रह (प्रतिज्ञा) लेता है कि-जहाँ कहीं भी-चाहे वह जल हो या स्थल हो वा दुर्ग (विकट स्थान) हो, अथवा नीचा प्रदेश हो वा पर्वत हो, विषम भूमि हो, वा गड्डा हो, वा गुफा हो, इन सबोमेंसे कही भी प्रस्खलित होऊँ या गिर पडूं, યથાર્થ ભાવથી ભ્રષ્ટ-ખલિત છે તે તથા પૂર્વ સગતિક=સમાન તાપસ પર્યાય વર્તિએને પૂછીને, આશ્રમ સશ્રિત=આશ્રમમાં રહેવાવાળા અનેક સેંકડો પ્રાણીઓને વચન આદિથી સ તુષ્ટ કરી વલ્કલ વસ્ત્ર ધારી કાવડમાં પિતાના ભાડાપકરણ લઈ તથા કાષ્ઠ મુદ્રાથી મેઢાને બાધી ઉત્તર દિશામાં ઉત્તરાભિમુખ થઈને મહાપ્રસ્થાન (મરણને भाटे बु) ४३ . . .
તે મિલ બ્રાહ્વાણ ષિ આ વિચાર કરે છે અને સૂર્યોદય થતા પિતાના વિચાર પ્રમાણે બધા દુષ્ટ-ભ્રષ્ટ- આદિ સમાન તાપસ પર્યાયવર્તિઓને પૂછીને તથા આશ્રમમાં રહેનારા અનેક સે કર્યો પ્રોણિઓને સંતુષ્ટ કરી કાષ્ઠમુદ્ર વડે પિતાનું મોઢે બાંધે છે અને એ અભિગ્રહ (પ્રતિજ્ઞા) લે છે કે-જ્યાં જ્યાં પણ તે જલ હોય કે સ્થલ હોય કે દુર્ગા (વિકટ સ્થાન) હોયે, નીચે પ્રદેશ હોય કે પર્વત હોય, વિષમ ભૂમિ હોય કે ખાડા હોય કે ગુફા હાય એ બધામાથી ગમે તે હોય ત્યાં
