________________
२३६
निरयावलिकामत्रे स्माज्जात उटजा-तापसानां पर्णशाला, किढिणसांकायिक-किदिणं-वंशमयस्तापसभाजनविशेषः, साङ्कायिकं-भारोद्वहनयन्त्रं किढिगसाङ्कायिक-कावट 'कावड' इति प्रसिद्धम् , प्रस्थाने-परलोकसाधनमार्गप्रयाणे, प्रस्थित-प्रयातम् फलाद्याहरणार्थ प्रवृत्तमिति यावत् , पत्राऽऽमोटं-तरुगाखामोटितपत्रसमूहं, वेदि-अग्निहोत्रपूजादिस्थान वर्धयति-प्रमार्जयति, उपलेपनसम्माजनम् मृत्तिकागोमयादिना भूमिसंस्कार उपलेपनम् सम्मार्जनं तृणादिनिर्मितसम्माजन्या भूमितः पिपीलिकादिकानां लघुकाय-जीवानामपसारणम् , देवपित्कृतकार्यः देवाश्च पितरश्च देवपितरस्तेषां कृतं सम्पादितं कार्य पूजनजलाञ्जलिदानप्रभृतिकृत्यं न स तथा, दर्भकलशहस्तगतः=दर्भाः कुगाः कलशः घटश्च हस्ते गताः प्राप्ताः यस्य स वहाँ कन्द मृल आदि थे उनका ग्रहण करता है और अपना कावड भरता है। बाद इसके दर्भ, कुश पत्रामोट तोडे हुए पत्ते और समित्काष्ठ (हवनके लिये छोटी २ लकडियां)को लेकर जहां अपनी कुटी थी वहां आया और अपनी कावड रक्खीं। कोवड रखकर वेदी को बढाया अर्थात् वेदी बनानेका स्थान निश्चय किया। बाद उपलेपन और पिपीलिका (कीडी मकोडी) आदि लघुकाय जीवोंकी रक्षाके लिये संमार्जन करने लगा। अनन्तर दर्भ और कलशको हाथमें लेकर गङ्गाके तटपर आया और गङ्गामें प्रवेश कर स्नान करने लगा।
और जलमज्जन-डुबकी लगाना, जलक्रीडा-तैरना, तथा जलाभिषेक करने लगा। बाद आचमन करके स्वच्छ और अत्यन्त शुद्ध हो देवता
और पितरोंका कृत्य करके दर्भ और कलश हाथमें लेकर गङ्गा महानदीसे बाहर निकला, ओर अपनी कुटीमें आया। वहा आकर જે કાઈ કદ મૂલ આદિ હતાં તે ગ્રહણ કરે છે અને પિતાની કાવડ ભરે છે પછી તેનાં દર્ભ, કુશ, પાદડા અને સમિધ (હામના કાઠ) એ બધું લઈ જ્યાં પિતાની પર્ણકુટી હતી ત્યાં આવ્યું ત્યાં આવીને તેણે પિતાની કાવડ રાખી કાવડ રાખીને વેદીને મેટી કરી અર્થાત્ વેદી બનાવવાનું વિસ્તૃત સ્થાન નિશ્ચિત કર્યું પછી ઉપલેપન ( લીંપણ) તથા કીડી આદિ લધુકાય જેની રક્ષાને માટે સંમાર્જન કરવા લાગ્યા. પછી દર્ભ તથા કલશને હાથમાં લઈને ગગને કાઠે આવ્યા અને તેમાં પ્રવેશીને સ્નાન કરવા લાગ્યા, તથા જલમજજન=ડુબકી લગાવવું, અને જલાભિષેક કરવા લાગ્યા પછી આચમન કરીને સ્વચ્છ અને અત્યત શુદ્ધ કરીને, દેવતા તથા પિતૃઓના કર્મ કરીને, દળ તથા કલશ હાથમાં લઈને, ગંગા મહાનદીમાથી બહાર નીકળે અને પિતાની કુટીમાં આવ્યું ત્યાં આવીને દર્ભ અને કુશને એક તરફ રાખે છે તથા તથા
