________________
-
सुन्दरबोधिनी टीका वर्ग ३ अ. १ अङ्गतिगाथापति वर्णनम् परिमितमणि-मुक्ता-प्रवाल-सुवर्ण-रजतादिद्रव्यराशिस्वामिनो जघन्याः, हस्तिपरिमितवज्र-मणि-माणिक्य - राशिस्वामिनो मध्यमाः, हस्तिपरिमितकेवलबजराशिस्वामिन उत्कृष्टाः, श्रेष्ठिनो लक्ष्मीकृपाकटाक्षप्रत्यक्षलक्ष्यमाण-द्रविणलक्षलक्षणविलक्षणहिरण्यपट्टसमलङ्कृतमूर्धानो नगरमधानव्यवहारः, सेनापतयः= चतुरङ्ग सेनानायकाः, सार्थवाहा: गणिम -धरिम-मेय-परिच्छेद्य-रूप-क्रेयविकेयवस्तुजातमादाय लाभेच्छया देशान्तराणि व्रजतां सार्थ बाहयन्ति योगक्षेमाभ्यां परिपालयन्ति, दीनननोपकाराय मूलधनं दवा तान् समयन्तीति तथा, इभ्य तीन प्रकारके हैं । जो हाथीके बराबर मणि, मुक्ता, प्रवाल (मुंगा) सोना, चादी आदि द्रव्य-गशिके स्वामी हो वे जघन्य इभ्य हैं। जो हाथीके बराबर हीरा और माणिककी राशि के स्वामी हो वे मध्यम इभ्य हैं। जो हाथीके बराबर केवल हीरोंकी राशिके स्वामी हो वे उत्कृष्ट इभ्य हैं। लक्ष्मीकी जिसपर पूरी २ कृपा हो और उस कृपाकोरके कारण जिनके लाखों के खजाने हो, तथा जिनके सिरपर उन्होंको सूचित करने वाले चान्दीका विलक्षण पट्ट शोभायमान हो रहा हो, जो नगरके प्रधान व्यापारी हों, उन्हें श्रेष्ठी कहते हैं। चतुरङ्ग सेनाके स्वामीको सेनापति कहते हैं। जो गणिम, धरिम, मेय और परिछेद्य रूप खरीदने-वेचनेके योग्य वस्तुओंको लेकर नफाके लिये देशान्तर जाने वालेको साथ ले जाते हैं, योग (नयी वस्तुकी प्राप्ति) और क्षेम (प्राप्त वस्तुकी रक्षा) के द्वारा उनका पालन करते हैं, गरीबोंकी भलाई के लिये उन्हें पूँजी देकर व्यापार द्वारा धनवान बनाते हैं उन्हें सार्थवाह ત્રણ પ્રકારના છે હાથીની બરાબર મણિ, મોતી, પરવાળા, સેનુ ચાંદી આદિ દ્રવ્યના ઢગલાના જે સ્વામી હોય તેઓ જઘન્ય ઇભ્ય છે. હાથીની બરાબર હીરા અને માણેકના ઢગલાના જે સ્વામી હોય તેઓ મધ્યમ ઇભ્ય છે. હાથીની બરાબર કેવળ હીરાના ઢગલાના જે સ્વામી હોય તેઓ ઉત્કૃષ્ટ ઈભ્ય છે જેમની ઉપર લક્ષ્મીની પૂરેપૂરી કૃપા હાય અને એ કૃપાને કારણે જેમની પાસે લાખના ખજાના હોય તથા જેમને માથે તેમનું સૂચન કરનારે ચાદીને વિલક્ષણ પટ્ટ શોભાયમાન થઈ રહ્યો હોય, જે નગરના मुख्य व्यापारी हाय, तेने श्रेष्ठी' छ यतु सेनाने स्वामीने 'सेनापति' કહે છે. ગણિમ, ધરિમ. મેય અને પરિચ્છેદ્ય રૂપ ખરીદવા–વેચવાયેગ્ય વસ્તુઓ લઈને નફાને માટે દેશાંતર જનારાને જે સાથે લઈ જાય છે. વેગ (નવી વસ્તુની પ્રાપ્તિ) અને શ્રેમ (પ્રાપ્ત વસ્તુનું રક્ષણ) ની દ્વારા તેમનું પાલન કરે છે, ગરીબોના ભલા માટે भने १७ मापान पा२ दास नेपाल मनाये छे. तेभने 'सार्थवाह' हे छे, मे,
