________________
सुदर्शिनी टीका अ० २ सू० ५ द्वितीयभावनास्वरूपनिरूपणम्
अथ क्रोधनिग्रहरणा द्वितीया भावनामा 'नीय हो ' इत्यादि मूलम् - बीय कोहो ण सेवियन्वो, कुद्धो चडिकिओ माणुसो अलिय भणेज्ज, पिसुणं भणेज्ज, फरुस भगेज, अलिय पिसुणं फरुसं भणेज, कलह करेज, बेर करेज, विगह करेज, कलह वेर विगह करेज, सच्च हणेज, सील हणेज, चिणय हणेज सच्च सील विणय हणेज, वेग्नो भवेज्ज, वत्थं भवेज्ज, गम्मो भवेज्ज, वेसो वत्युं गम्मो भवेज्ज, एव अन्नं च एवमाइयं
६८९
पूर्वक बोलना इसका नाम अणुविचिन्त्य भाषण है। यह भाषा समितिरूप है। सत्य मे और भाषा समिति में कुछ भेद कहा गया है वह यह है कि हरएक के साथ सभाषण व्यवहार में विवेक रखना तो भाषा समिति है । आर अपने समशील साधु पुरुषो के साथ सभापण व्यवहार में हितमित और यथार्थवचन का उपयोग करना सत्यव्रतरूप यति धर्म है | उस भावना से इस सत्यव्रत की स्थिरता होती है । बोलते ' समय साधु को वेग से, त्यग से और चपलता से नहीं बोलना चाहिये। और न विना विचारे ही घोलना चाहिये। बोलने का जन समय आवे तब ही सत्य, हिन, मिन वचन बोलना चाहिये । अविचारित और अस्पष्ट वचन नहीं बोलना चाहिये। उस तरह की वचन प्रवृत्ति में सावधान बना हुआ साधु सत्यव्रत को सुशोभित करता हुआ प्रत्येक अपनी कर चरण आदि की प्रवृत्ति को यतन। पूर्वक करता रहता है । सृ०४॥
વિચિન્ત્ય ભાષણ કહે છે તે ભાષાસમિતિરૂપ છે સત્યમા અને ભાષાસમિતિમા કેટલા ભેદ ખતાવવામા આવ્યા છે તે એવા પ્રકારના છે ૐ દરેકની સાથે વાતચીતમા વિવેક રાખવા એ તે ભાષાસમિતિ છે અને પોતાના સમશીલ સાધુજને માથે વાતચીતમા તિ, મિત અને યથા વચનના ઉપયોગ કરવા તે સત્યવ્રતરૂપ યતિવમ છે આ ભાવનાથી તે સત્યવ્રત દૃઢ વાય છે. ખેાલતી વખતે સાધુએ વેગથી વાથી અને ચપલતાથી ખેલવુ જોઈએ નહી વિના વિચાર્યે પણ ખેલવુ જોઈએ નહીં જ્યારે ખેલવાના અવસર આવે ત્યારે જ સત્ય, હિત, મિત વન ખેલવા જેઈ એ વિચારિત અને અસ્પષ્ટ વચન ખેલવા જોઈએ નહીં આ પ્રકારની વચનપ્રવૃત્તિમા સાધાન અનેલ સાધુ સત્ય ન્નતને સુગેાભિત કગ્ગા, પેાતાની કચ્છુ ચણુ અતિની પ્રત્યેક પ્રવૃત્તિને યતનાપૂર્વક રતા રહે છે ! સૂ॰ ૪ ૫
49
