________________
राजप्रश्नीयसूत्रे
·
उपगच्छामि तामस्कुम्भीमुत्क्षेपयामि, तामयस्कुम्भी क्रमिकुम्मींमित्र पश्यामि 'नैव खलु तस्याः कुम्भ्याः किञ्चित् छिद्रमिति वा यावद् राजिरिति वा यतः खलु ते जीवा बाह्याद् अनुप्रविष्टाः, यदि खलु तस्याः अयस्कुम्भ्याः भवेत् किञ्चित् छिद्रमिति वा यावद् अनुप्रविष्ठाः तदाऽहं श्रदध्यां यथा -अन्यो जीवः तदेव, यस्मात् खलु तस्या अयस्कुम्भ्याः नास्ति किमपि अन्नया क्याई जेणेव सा अउकुंभी तेणेव उवागच्छामि ) कुछ दिनों के बाद फिर मैं उस अयस्कुभी के पास गया (तं अकुभि उग्गलत्थावेमि) उस अयस्कुंभी को उघाडा (तं अकुभिं किमिकुर्भिपिव पासामि, णो वेत्र णं तीसे अडकुंभीए केइ छिड्डे वा जाव राईइ वा जओ णं ते जीवा बहियार्दितो अणुपविट्ठा) उघाडते ही मैंने उसमें देखा कि वहां उस अयूस्कुभी में कृमिकुलों को देखा कि जिससे वह अयस्कुंभी कीटमयी हो रही थी. अब विचारने की बात यहां ऐसी है कि जब उस अयस्क भी में न कोई छिन्द्र था यावत् न कोई रेखा ही थी, कि जिससे होकर वे जीव उसमें वाहिर से आये (जइणं तीसे अकु भीए होज्जा केइ छि वा जाव अणुपविट्ठा) यदि उसमें कोई छिन्द्रादि होता तो यह बात मान भी ली जाती कि वे उनमें होकर उसमें प्रविष्ट हो गये हैं ( तो णं अहं सद्द हेज्जा - जहा - अन्नो जीवो तं चेत्र, जम्हाणं तीसे अडकुंभीए णत्थि केइ छिड्डेइ वा जाव अणुष्पविट्ठा तम्हा सुपइइट्टिया मे पहण्णा जहा-तं जीवो गोठवीं हीथा. (तए णं अहं अन्नया कयाइ जेणेव सा अडकु भी तेणेत्र _उवागच्छामि ) थोडा दिवसो माह हु इरी ते लोखंडना ( तं अयकुंभि उग्गलत्थावेमि) ते बोजडना नजाने उघाडये। अयकुभिं किमिकुभि पित्र पासामि, णो चेवणं तीसे अडकुंभीए . केt छिवा, जात्र राईइ वा जओ णं ते जीवा बहियाहितो अणुष्पविट्ठा) ઉદ્દઘાટિત કરતાંની સાથે જ મેં તે લાખ’ડના નળામાં કૃમિકુલાને જોયા ——તે નળેા ક્રીયુકત થઇ ગયા હતા. હવે આ વાત વિચાર કરવા ચાગ્ય છે કે જ્યારે નળામાં કોઈ પશુ છિન્દ્ર યાવતુ કોઇ પણ રેખા (તાડ) નહાતી કે જેથી તે જીવા મહારથી तेभां अविष्ट थ थ (जणं तीसे आउकुंभीए होज्जा केइ छिड्डइ वा जाव अणु) ले तेमां छिद्र वगेरे होत ते! यावी वात मानवामां पशु भावी शौ तेमां थर्धने ते नणाभां हृभियो प्रविष्ट थयां छे. (तो णं अहं सहेजा - जहा -अन्नो जीवो तं चेत्र, जण्हाणं तीसे अउकुंभीए णत्थि केइ छिड वा जाव अणुपविट्ठा तम्हा सुपट्टियां मे पहण्णा जहा तं जीवो तं सरीरं
नजानी पासे गया (तं
२३४