________________
१८२
रांजनीयसूत्रे
मुखेनोक्त्वा व्यतिरेकमुखेन तदेवाऽऽह - 'गोत" इत्यादि - तत् = शरीर जीवो न जीवश्व शरीर' न. 'णो त' इति वाक्ये उभावपि तच्छन्दावव्ययम् । ततः खलु केशीकुमार श्रमणः प्रदेशिनं राजानमेवमवादीत् अस्माकं श्रमणानां निर्ग्रन्थानाम् एषा संज्ञा यावद् एतत् समवसरणं यथा अन्य जीवः अन्यंत् 'शरीरं, नो तत् जीवो नो स शरीरम् ||५० १३०॥
मूलम् -- तए णं से पएसी राजा केसि कुमारसमणं एवं वयासीजइणं भंते! तुब्भं समणाणं णिग्गंथाणं एसा सण्णा जाव समोसरणे - जहा अण्णो जीवो अपणं सरीरं जो तं जीवो तं सरीर, एवं खलु ममं अज होत्था, इहेव जंबूदीवे दीवे सेयवियाए णवरीए अधम्मिए जाव सस्स वि य णं जणवयस्स नो सम्मं करभरविि पवत्तेइ, से णं तुब्भं वत्तब्वयाए सुबहु पावं कम्मं कलिकलुस समजिणित्ता कालमासे कालं किच्चा अण्णयरेसु नरपसु णेरइयत्ताए उववृष्णे । तस्स णं अजगस्स अहं नुए होत्था-इड कंते पिए मणुण्णे मामे थे वेसासिए संमए बहुमए रयणकरंडगसमाणे जीवि उस्सविए हिययणंद णिज्जे उंबरपुष्कं पिव दुल्लभे सवणायाए, किमंग
और शरीर उससे भिन्न है (यह अन्यमुख से कथन है) । शरीर जीवरूप नहीं हैं ( यह व्यतिरेकमुख से कथन है) सो यह सत्य हैं न ? इस प्रकार प्रदेशी राजा के कृत इस प्रश्न को सुनकर केशीकुमारश्रमणने उससे कहा- हां, प्रदेशिन् | हम श्रमण निर्ग्रन्थों की ऐसी ही संज्ञा यावत् समसरण है कि जीव अन्य है और शरीर अन्य है. जीव शरीररूप नहीं है और शरीर जीवख्प नहीं है इस प्रकार से दोनों में सर्वथा पृथकता है । मृ. १३०| વાળા છે અને શરીર તેનાથી જુદું છે. (આ અન્વયમુખથી કથન છે) શરીર જીયરૂપ નથી. જીવ શરીરરૂપ નથી. (આ વ્યતિરેક મુખથી કથન છે.) તે આ બધું સત્ય છે ?
આ જાતના પ્રદેશી રાજાના પ્રશ્નને સાંભળીને કેશીકુમાર શ્રમણે તેને કહ્યું કે હાં પ્રદેશિન ! અમારા જેવા શ્રમણ નિચેની એવી જ સસ્પેંજ્ઞા યાવતુ સમવસરણ છે કે જીવ જુદો છે અને શરીર જુદુ છે. જીવ શરીરરૂપ નથી અને શરીર જીવપ નથી. આ પ્રમાણે અન્ને સાવ ઝુદા જુદા છે. ! સૂ૦ ૧૩૦ ॥
