________________
प्रमेयद्योतिका टीका प्रति० १
वायुकायिकजीवनिरूपणम् १७९ विए, तेयए, कम्मए, सरीरगा पडागसंठिया, चत्तारि समुग्घाया, वेयणासमुग्घाए। कसायससुग्घाए मारणांतियससुग्घाए वेउव्विय समुग्घाए । आहारो निवाघाएणं छदिसि, वाघायं पडुच्च सिय तिदिसिं सिय चउदिसि सिय पंचदिसि । उववाओ देवमणुयनेरइएसु नत्थि। ठिई जहन्नेणं अतो मुहुत्तं-उक्कोसेणं तिन्नि वाससहस्साई, सेसं तं चेव, एगगइया दु आगइया, परित्ता असंखेज्जा पन्नत्ता समणाउसो ! सेत्तं बायर वाउक्काइया, सेत्तं वाउक्काइया" |नू० १७||
छाया-अथ के ते वायुकायिकाः ? वायुकायिकाः द्विविधाः प्रताः, तद्यथासूक्ष्मवायुकायिकाश्च वादवायुकायिकाश्च । सूक्ष्मवायुकायिकाः यथा तेजस्कायिकाः। नवरं शरीराणि पताकासंस्थितानि एकगतिका द्वथागतिकाः प्रत्येके असंख्येयाः प्रक्षप्ताः । ते पते सूक्ष्मवायुकायिकाः । अथ के ते बादघायुकायिकाः ? बादरवायुकायिका अनेकविधाः प्राप्ताः, तद्यथा-प्राचीनवातः प्रतीचीनवातः, एवं ये चान्ये तथाप्रकाराः, ते समासतो द्विविधाः प्राप्ताः पर्याप्ताश्चापर्याप्ताश्च । तेषां खलु भदन्त ! जीवानां कति शरीराणि प्राप्तानि गौतम! चत्वारि शरीराणि प्रशतानि, तद्यथा-औदारिकं वैक्रियं, तेजर्स कार्मणं, शरीराणि पताकासंस्थितानि । चत्वारः समुद्घाताः, वेदनासमुद्घातः, कपायसमुद्घातो मारणान्तिकसमुद्घातो वैक्रियसमुद्घातः । आहारो निर्व्याघातेन पइदिशि, व्याघातं प्रतीत्य स्यात् त्रिदिशि, स्यात् चतुर्दिशि, स्यात् पञ्चदिशि । उपपातो देवमनुजनैरयिकेपु नास्ति। स्थितिर्जघन्येनान्तर्मुहूर्तम् उत्कर्षेण त्रीण वर्षसहस्राणि । शेषं तदेव । एकगतिका धागतिकाः परीता असंख्येयाः प्रज्ञप्ताः श्रमणा युष्मन् । ते पते यादवायुकायिकाः । ते पते घायुकायिकाः ॥ सू० १७ ॥
टीका:-'से कि तं बाउक्काइया' अथ के ते वायुकायिकाः, वायुकायिकानां किं लक्षणं कियन्तश्च भेदा इति प्रश्नः, उत्तरयति-'वाउकाइया दुविहा पन्नत्ता' वायुकायिकजीवाः
तेनस्कायिकों को कह कर अन वायुकायिकों का निरूपण करते हैं"से किं तं वाउक्काइया-इत्यादि । सूत्र १६"
'से किं तं वाउक्काइया' हे भदन्त । वायुकायिकों का क्या लक्षण है और इनके कितने भेद हैं ? उत्तर-में प्रभु कहते है-“वाउक्काइया दुविहा पन्नत्ता" हे गौतम । वायु
४२४ायिहानु थन ४श सूत्र२ पायुयिनु नि३५ ४२ छ-"से किं तं वाउक्काइया' यादि. ___ -- "से कि तं वाउक्काइया' 3 गवन् मा वायुायितु शु सक्षा छ ? અને તેઓના કેટલા ભેદ હોય છે? આ પ્રશ્નના ઉત્તરમાં પ્રભુ ગૌતમ સ્વામીને કહે છે કે