________________
प्रमेयधोतिका टीका
प्र. प्र. १ आहारद्वारनिरूपणम् १०७ संग्रहो भवति, हे भदन्त ? यानि स्पर्शतः मृदूनि आहरन्ति तानि किम् एकगुणमृदूनि यावदनन्तगुणमृदूनि आहरन्ति हे गौतम ! एकगुणमृदून्यपि आहरन्ति, यावदनन्तगुणमृदून्यपि आहरन्ति, एवं गुरुलघुशीतोष्णस्निग्धरूक्षेष्वपि ज्ञातव्यमिति । 'ताई भंते ! किं पुट्ठाई आहारेंति अपुट्ठाई आहारेंति' हे भदन्त ? यानि पूर्वोक्तानि एकगुणकर्कशादीनि यावत्-अनन्तगुणकर्कशादीनि चाहरन्ति सूक्ष्मपृथिवीकायिका स्तानि किं स्पृष्टानि आत्मप्रदेशस्पर्शविषयाणि आहरन्ति अथवा अस्पृष्टानि आत्मप्रदेशस्पर्शाविषयाणि आहरन्तीति प्रश्नः, भगवानाह-गोयमा' इत्यादि, 'गोयमा' हे गौतम ? 'पुढाई आहारेंति नो अपुट्ठाई आहारेंति' स्पृष्टानि आत्मप्रदेशस्पर्शविषयाण्येव
जिन एक मृदु स्पर्श वाले द्रव्यों का वे आहार करते है तो क्या वे एक गुण मृदु स्पर्श वाले द्रव्यों का आहार करते हैं ? या यावत् अनन्त गुण मृदु स्पर्श वाले द्रव्यों का माहार करते हैं ? उत्तर में प्रभु कहते है-हे गौतम ! वे एक गुण मृदु स्पर्श वाले द्रव्यो का भी आहार करते हैं यावत् अनन्तगुणित मृदु स्पर्शवाले द्रव्यो का भी वे आहार करते हैं। इसी प्रकार गुरु लघु शीत उष्ण स्निग्ध रूक्ष स्पर्शी में भी ऐसा ही कथन जानना चाहिये । हे भदन्त ! यदि वे सूक्ष्मपृथिवीकायिक जीव पूर्वोक्त एक गुणित कर्कशादि स्पर्श वाले द्रव्यों को यावत् अनन्त गुणित कर्कशादि स्पर्श वाले द्रव्यों को आहार रूप से ग्रहण करते हैं तो "ताई भंते कि पुट्ठाई आहारेंति अपुट्ठाई आहारेंति" हे भदन्त ! पूर्वोक्त वे क्या उनके आत्मप्रदेशों से स्पृष्ट होते हैं तब वे उन्हें आहार रूप से ग्रहण करते है ? या वे उनके आत्मप्रदेशो से स्पृष्ट नहीं होते है तब उन्हे वे आहार रूप से ग्रहण करते हैं ? उत्तर में प्रभु कहते हैं-गोयमा ! पुट्ठाई आहारेंति नो अपुट्ठाई आहारैति' हे गौतम ! वे सूक्ष्मपृथिवीकायिक जीव जिन एक
ક્ષાએ જે એક મૃદુ સ્પર્શવાળાં દ્રવ્યોને તેઓ આહાર કરે છે, તે દ્રવ્યો શું એકગણું મૃદુ સ્પર્શવાળાં હોય છે, કે બેથી લઈને અનંત ગણ મૃદુ સ્પર્શવાળાં હોય છે? મહાવીર પ્રભુને ઉત્તર-હે ગૌતમ ! તેઓ એક ગણું મૃદુ સ્પશવાળાં દ્રવ્યોને આહાર પણ કરે છે, બેથી લઈને દસ ગણું મૃદુ સ્પશવાળાં દ્રવ્યોને પણ અંહાર કરે છે અને અસંખ્યાત અને અનંત મૃદુ સ્પશવાળા દ્રવ્યોને પણ આહાર કરે છે, એવું જે કથન ગુરૂ, લઘુ, શીત, ઉણુ સ્નિગ્ધ અને રૂક્ષ સ્પર્શેના વિષે પણ સમજી લેવું ગૌતમ સ્વામીને પ્રશ્ન–હે ભગવન ! જે તે સૂક્ષ્મ પૃથ્વીકાયિક જી એક ગણાથી લઈને અનંત ગણું કર્કશાદિ સ્પર્શવાળા द्र०याने माडा२ ३१ अड ४रे थे, तो "ताई भंते ! किं पुट्ठाइ आहारेंति, आपुट्ठाई आहारेति ?” * न्यारे ते द्रव्यो तमना मात्मप्रश। माथे २८ जाय, त्यारे तसा भने આહાર રૂપે ગ્રહણ કરે છે ? કે જ્યારે તે દ્રવ્યો તેમના આત્મપ્રદેશે સાથે સ્કૃષ્ટ ન હોય, ત્યારે તેમને આહાર રૂપે કરે છે ?