Page Text
________________
अनगारधर्मामृतवर्षिणीटीका अ ३ जिनदत्त- सागरदत्तचरित्रम
संयम
श्रद्धानरूपा सर्वशङ्का तदर्जितः 'निष्काङ्क्षितः' परदर्शन | डम्बर निरीक्षणोत मिथ्यात्वमोहनीयजनितपरदर्शन त्राञ्छावर्जितः, निर्विचिकित्सः - त फले संदेहवर्जितः, मंदमतितया तद् विधाचार्यविरहात् ' ज्ञेयगहनत्वात्, ज्ञानावरणीयोदयात तत्वनिर्णये हे तूदाहरणाप्राप्त्यसंभवाच्च जिनभाषित - भावेषु श्रेष्ठपुत्रोदाहरणद्वयं सम्यगवबुद्धय मतिमान् संदेहं न कुर्यात्, सर्वज्ञ शंका है । -- तथा अर्हत प्रतिभाषित समस्त तत्त्रों में श्रश्रद्धान आदिरूप आत्मवृत्ति का नाम सर्वदेश शंका है। पर दर्शन के आडवर के निरीक्षण से उत्पन्न हुआ जो मिथ्यात्व मोहनीय कर्म है--उससे जनित परदर्शन की जो वाञ्छा है उसका नाम वाञ्छा है । वप और संयम के फल में सदेह करना इसका नाम विचिकित्सा है । उस तरह जिनभाषित तत्व में शंकित वृत्तिका अभाव निःशंकितवृत्ति है। कांक्षा का अभाव निःकांक्षितवृत्ति है । विचि कित्सा का अभाव निर्विचिकित्सा है। जब किसी भी प्रकार की शकित आदि वृत्ति उत्पन्न हो तो उस समय ऐसा विचार कर इसे दूर कर देना चाहिये कि मैं तो मंद मतवाला हूँ -- और इस समय कोई विशिष्ट ज्ञानी आचार्य हैं नही - ज्ञेय (पदार्थ) गहन है, ज्ञानावरणीय का उदयवर्त रहा है-- -- तत्व के निणार्यक जो हेतु, उदाहरण -- आदि हैं, उनकी प्राप्ती असंभव हो रही है । अतः जो कुछ जिन देवने कहा है वही सर्वथा शुद्ध तत्व है । इसमें किसी प्रकार का संदेह नहीं है । इस तरह श्रेष्ठिपुत्र के उदाहरण द्वय को अच्छी
७१९
એક દેશ શકા કહેવાય છે. તેમજ અર્હત પ્રતિભાષિત બધા તમાં અશ્રદ્ધાન વગેરેની આત્મવૃત્તિ સÖદેશશકા નામે કહેવાય છે. પરદર્શનના આડે ખરના નિરીક્ષણથી ઉદ્ભવેલ મિથ્યાત્વ માહનીય ક` છે. તજ્જન્ય પરદનની વાા (ઈચ્છા) નુ નામ તે વાછા કહેવાય છે, તપ અને સયમના રૂપમા સદેહ થવે તે વિચિકિત્સા કહેવાય છે આ રીતે જિન ભગવાન જે આજ્ઞા કરે તેમાં નિસંશયવૃત્તિ રાખવી એટલે કે નિઃશંકપણે તે વાત સ્વીકારવી તે નિઃશકવૃત્તિ છે. કાંક્ષાના અભાવ નિ:કાંક્ષિવૃત્તિ છે. વિચિકિત્સાને અભાવ નિવિચિકિત્સા છે. જ્યારે કોઈપણ જાતની શČકા ઉત્પન્ન થાય ત્યારે આ પ્રમાણે વિચાર કરવા ોઇએ કે હું તેા હીન બુદ્ધિ વાળા છુ. અત્યારે મારી સામે એવા કઇ વિશિષ્ટ જ્ઞાની मायार्य पाशु नथी. मने ज्ञेयवस्तु (पदार्थ) सभनय એવી નથી જ્ઞાનાવરણીય ક ના ઉદયવતી રહ્યો છે—તત્વના નિર્ણય માટે હેતુ ઉદાહરણ વગેરે છે તેમની પ્રાપ્તિ અસંભવ થઇ પડી છે. એથી જિનદેવે જે કંઈપણ કહ્યુ છે તે એકદમ શુદ્ધ તત્વ છે આમાં કોઇ પણ જાતની શકાને સ્થાન નથી. આ રીતે ખને સાવાહ પુત્રોના
| SR No. | 009328 |
| Book Title | Gnatadharmkathanga Sutram Part 01 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ghasilal Maharaj |
| Publisher | A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti |
| Publication Year | 1963 |
| Total Pages | 770 |
| Language | Hindi, Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari & agam_gyatadharmkatha |
| File Size | 48 MB |