________________
अनगारधर्मामृतवर्षिणीटीका अ २ खू. २ भद्राभार्यायावर्णनम्
करे'वारूपाणि, 'बंजण' व्यञ्जनानि, व्यज्यन्ते सूज्यन्ते भाग्योदयानानि तिरुमपादीनि 'गुण' गुणाः मौशील्यपातिव्रत्यादयस्तैः उवत्रेया' उपपे ॥ - समन्विता, तत्र उप अपइत्युपसर्गयोः 'अप' इत्यत्राड कारस्य पृवादरादिस्वापः 'माणुम्माणप्पमाणपडिपुन्नसृजायसव्वगसुंदरंगा मानोन्मान प्रमाणपतिपूर्गसुजातसमुन्दराङ्गी = 'माग' मानं= जलद्रोणप्रमाणता, तथाहि - परिपूर्ण जलकुण्डे यस्य पुरुषस्य यस्याः स्त्रियो वा प्रवेशे एति यदि द्रोणपरिमितं जल बहिर्निस्सरति तदा स पुरुषः सा स्त्री वा मानतो च्यते, मानप्राप्तायाः - शरीरावगाहनाविशेषो मानमित्युच्यते । 'उम्माग' उन्मानम्, अर्धभारप्रमाणता साचेत्थम् - तुलायामारोपितो नरो नारी वा यद्य भारतमाणा भवति तदा स पुरुषः सा स्त्री त्रा उन्मानपाना निगद्यते 'नाग' प्राण स्त्रार्जुनै टोनर गनोच्छ्रायः इत्थं च-मानं चोन्मानं च प्रमाणं युक्त था । (ग) से विद्या, धन आदि की सूचक करस्यशुभ रेखा रूप चिह्नों से, तथा भाग्योदय सूचक तिलमसा आदि रूप व्यंजनों से यह समन्वित थी । सुशीलता तथा पातित्रत आदि गुणों का (माणुम्माणष्पमाणपडि नुन्नसजायसव्वंग सुदरंगा) मान, उन्मान और प्रमाण इनके अनुसार इसके समस्त अंगपूर्ण थे । प पूर्ण जल कुण्ड में प्रवेश करने पर द्रोण परिमित जल यदि उस कुंड से बाहर निकल आवे तो वह पुरुष अथवा स्त्री मान वाली कही जाती है । अर्थात इसके शरीर वी अवगाहना इनने मान प्रमाण थी । तुला पर आरोपित होने पर जिन स्त्री अथवा पुरुष का वजन अर्धभार प्रमाण निकलता है। तो वह उन्मान प्राप्त कहलाता है | अने अंगुलों से १०८ अंगुल वाली बने हुए ऊँचाई ધન વગેરેને સૂચવનારી હાથની શુભરેખાઓથી તેમજ ભાગ્યેાદયના સૂચક તલમા વગેરે રૂપ વ્યંજનાથી તે સ ંપન્ન હતી. શાલીનતા તેમજ પાતિત્રત્ય વગેરે ગુણાનુ (माणुम्माणप्पमाणपरिपुन्नसृजायसच्वंगमुदरंगा) भान,
यह घर थी ।
તે ઘર હતી ઉન્માન અને પ્રમાણ સહિત તેના ખધાં અંગો પૂર્ણ હતા. સ પૂ` રૂપથી ભરેલા પાણીના કુંડમાં પ્રવેશ્યા ખાદ જો દ્રોણુ પરિમાણુ જેટલુ પાણી તે કુંડમાંથી બહુ ર નીકળે તેા તે પુરુષ અથવા સ્ત્રી ‘માન' વાળી કહેવામાં આવે છે એટલે કે તેમના શરીરની અવગાહના અમુક જેટલા માન પ્રમાણવાળી હતી. ત્રાજવા ઉપર ચઢીને જે સ્ત્રી અથવા પુરુષ પેાતાનુ વજન કરાવતા તેમનુ વજન અભાર પ્રમાણ જેટલુ થાય તેા તે ઉન્માન પ્રાપ્ત કહેવાય છે. પેાતાના આગળથી જ માપ ! વામા આવે અને તે પુરુષ કે સ્ત્રી એકસા આઠ જેટલા આગળના માપ જેટલી થાય તેા ત પ્રમાણુ પ્રાસ કહેવાય છે. એવી રીતે માન, ઉન્માન અને પ્રમાણ યુઘ્ન તેમના દરેક
८७३