Page Text
________________
ज्ञाताधर्मकथाङ्गसूत्रे
३०
-
ईहा गृहीतविपय निर्णय तर्कणा, पष्ठाङ्गसत्तारूप सामान्यज्ञानानन्तरं तद्ग सद्भूतार्थविशेष विचारणेत्यर्थः, यथा - 'अत्रापि नगरोद्यानसमवसरण - धर्मकथाऋद्धिविशेष- भोगपरित्यागपत्रज्या - पर्याय श्रुतपरिग्रह - तपश्चरण - संलेखना - भक्तप्रम्याख्यान पादपोपगम-देवलोकगमन-सुकुलमस्यायात पुनर्वोधिलाभाऽन्त क्रियादयो त्रियाः आख्याताः सन्ति । तथाऽत्र = उद्देशनकाला, समुद्देशन कालाः, पदानि, अक्षराणि, गमाः, पयार्याः, त्रसाः, स्थावराः, जिनमज्ञप्ताः भावाः, आत्मा, चरणकरणमरूपणा वा केपां कीदृशाः कया रीत्या वर्णिताः सन्ति ?" इत्यादि विकल्पनम् ।
अवायः-- ईहित विपय निर्णयात्मकं ज्ञानम्, यथा- 'अत्र नगरमभृतीनां चरणकरणप्ररूपणापर्यन्तानां सर्वेषां समावेशोऽवश्यं वर्त्तते' इति निश्चयकरणम् ।
धारणा -- निश्चितार्थस्य कालान्तरेऽप्यविस्मरणम् यथा- 'पष्ठाङ्गवर्णित सर्वपदार्थजातं परमदयालु श्रीधर्मस्वामिमुखाच्छ्रुत्वा कालान्तरा विस्मरणेन धारयिष्यामीति ।
तथा उद्देशनकाल. समुद्देशनकाल
विषयोंका वर्णन है या नहीं - ? पद् अक्षर, गम, पर्याय, नस स्थावर जिन प्रज्ञप्तभाव, आत्मा, करण सत्तरी एवं चरणसत्तरी इन सबकी प्ररूपणामें से किन किन की प्ररूपणा हुई है किस रीति से हुई है । इस प्रकार से इस तरह का जो आत्मा में विकल्प उठता है वह ईहा ज्ञान है ।
ईहा ज्ञान के विषयभूत बने हुए पदार्थ का निर्णय रूप जो बोध होता है उसका नाम अवाय ज्ञान है-जैसे ग्रह निश्चितरूप विचार दृढ होता हैकि इस अंग में नगर आदि समस्त पदार्थो का निर्णय अवश्य २ किया गया है । अवायज्ञान से निश्चित किये गये पदार्थ को कालान्तर में भी नहीं भूलना इसका नाम धारणा है जैसे जम्बूस्वामी के हृदय में ऐसा विचार
विपयोपार्जुन है ? नहि ? तेस उदेशनाण, समुदेशन प्रणय, अक्षर, नभ, पर्याय, श्रम, स्थावर, दिन अज्ञसभाव, आत्मा, सत्तरी भने यसरी આ બધાની પ્રરૂપણા થઇ છે, કેવી થઈ છે, ક્યા પ્રકારે થઇ છે. આ પ્રમાણે આત્મામાં જે વિકલ્પ ઉદ્દભવે છે, તે ઈંડા જ્ઞાન છે,
ઇંડા જ્ઞાનના વિષયભૃત અનેલ પદાર્થનું નિયરૂપ જે જ્ઞાન થાય છે, તેનુ નામ અવાય જ્ઞાન છે. જેમ નિશ્ચિત પણે આ વિચાર મક્કમ હાય છે કે આ અંગમા નગર વગેરે બધા પદાર્થોના નિર્ણય ચાસ કરવામા આવ્યા છે
અવાયજ્ઞાનથી નક્કી કરેલા પાર્થને કાળાન્તરમાં પણ ન ભૂલી જવું એનું નામ ઘર છે જેમકે જમ્મૂ સ્વામીના હૃદયમાં એવા વિચા થયે! કે છઠ્ઠા અ ગમા વર્ણવેલા ધા પીને શ્રી સુધર્મા સ્વામી મહારાજના મુખકમલમાંથી શ્રવણુ કરીને હું
| SR No. | 009328 |
| Book Title | Gnatadharmkathanga Sutram Part 01 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ghasilal Maharaj |
| Publisher | A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti |
| Publication Year | 1963 |
| Total Pages | 770 |
| Language | Hindi, Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari & agam_gyatadharmkatha |
| File Size | 48 MB |