Page Text
________________
६०८
भगवती
सर्वे ॥ इति वचनादिति । 'पेदियतेइंदियचउरिदियाणं पि सव्वत्य नि पढमतया भंगा' द्वीन्द्रियत्रीन्द्रियचतुरिन्द्रियाणामपि सर्वत्रापि प्रथमतृतीयमङ्ग विकलेन्द्रियजीवानां सर्वत्रापि पदेषु प्रथमतृतीयभङ्गौ भवतः यतस्तेभ्य उद्वृत्तानामानन्तर्येण सत्यपि मनुपत्वे मोक्षाभावात् तस्मादवश्यं पुनस्तेषामायुषो बन्ध इति । एवमत्र यद् विकलेन्द्रियाणं सर्वेषु पदेषु प्रथमतृतीयभङ्गौ भवतः' इत्युक्तं तत् सामान्यतया कथितं किन्तु येषु पदेषु यद् वैलक्षण्यं तत् सूत्रकारः स्वयं मदर्शयति 'नवरं' इत्यादि, 'नवरं सम्मत्ते नाणे आभिणिवोहियनाणे सुगनाणे तइयो भंगो' नवरं सम्यक् वे
"
'बेइंदिय इंदिय चतुरिंदियाणं विलम्व वि पढतया भेगा' 'दो इन्द्रिय, तेइन्द्रिय और चौहन्द्रिय जीवों के भी सर्वत्र प्रथम और तृतीय ये दो भंग ही कहे हुए हैं। यद्यपि ये जीय अपनी-अपनी पर्यायों से पर्यायान्तरित होते ही अनन्तर भव में मनुष्य पर्याय से उत्पन्न हो जाते हैं फिर भी ऐसे जीवों को मोक्ष उस पर्याय से नहीं होता है, इसलिये ऐसी अवस्था में इनके आयुकर्म का बध आगे अव होता है ।
इस प्रकार यहाँ पर जो विकलेन्द्रियों के सच पदों में प्रथम और तृतीय भंग कहा गया है वह सामान्य रूप से कहा है किन्तु यहां जिन जिन पदों में विशेषता विलक्षणता है, वह सूत्रकार स्वयं दिखलाते हैं - 'नवर' इत्यादि ।
'नवरं सम्मत्ते, नाणे, आभिणिवोहियनाणे सुघनाणे तयो मंगो' यहां इन विकलेन्द्रियों को सम्यक्त्व में, ज्ञान में आभिनियोधिक
'बेइदिय तेइ दिय चउरिदियाणंपि सव्वत्थ वि पढमतइया मंगा' मे ઇન્દ્રિય, ત્રણ ઇન્દ્રિય અને ચાર ઈન્દ્રિયવાળા જીવેાને અગિયારે ૧૧ પદેમાં મધે જ પહેલેા અને ત્રીજો એ એ ભ`ગે જ કઠેલા છે. જો કે આ જીવા પેાતપેાતાની પર્યાચાથી પર્યાંયાન્તરિત થાય ત્યારે પછીના ભવમાં મનુષ્ય પર્યાયથી ઉત્પન્ન થઈ જાય છે, તે પણ એવા જીવને તે પર્યાયથી મેક્ષ પ્રાપ્ત થતા નથી. તેથી આ અવસ્થામાં તેને આયુષ્ય કમ ના ખ ધ અવશ્ય થાય છે. શકા—વિકલેન્દ્રિયૈાના સઘળા પદોમાં પહેલા અને ત્રીજો એ બે શ ગે હાવાનુ કહેલ છે અને ત્રીજા ભંગમાં ૬ વષ' એ પ્રમાણે પદ્મ કહેલ છે. તેએ ત્રીજો ભંગ અહિયાં કેવી રીતે ઘટે છે
उत्तर- 'नवर सम्मत्ते, नाणे, आभिणिवोद्दियनाणे सुयनाणे तइयो भंगो' અહિયાં વિકલેન્ડિચેને સમ્યકૃત્વમાં, આભિનિાધિક જ્ઞાનમાં શ્રુતજ્ઞાનમા ત્રીજે
| SR No. | 009326 |
| Book Title | Bhagwati Sutra Part 16 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ghasilal Maharaj |
| Publisher | A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti |
| Publication Year | 1972 |
| Total Pages | 708 |
| Language | Hindi, Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari & agam_bhagwati |
| File Size | 50 MB |