Page Text
________________
भगवतीले ज्ञानावरणीयकर्मणो वक्तव्यतेति भावः। एतद्वयतिरिक्तं सर्वमपि पापकर्म पन्धप्रकरणोदीरितमे बेहापि ज्ञातव्यम् । परन्तु पापकर्यवन्धपकहणापेक्षया यद्वैलक्षण्यं तदिह दर्शयन्नाह-'नवई' इत्यादिना 'नवरं जीवपदे मणुस्सपदे य सकसाइंमि जाव लोभसाइमि य पढ़ मविलिया भंगा' नवरं जीवपदे मनुष्यपदे व सकपायिनि यावतु लोमरूपाणिनि च अषमद्वितीयमङ्गो, अमाशयः पापकर्मदण्ड के जीवपदे मनुष्यपदे च यत् सरूपायिपदं यावत् लोभकपायिपदं च, तत्र सुक्ष्मसंपरायस्य मोहलक्षणपापकर्मणोऽवन्धकत्वेन प्रथम द्वितीयतृतीयचतुर्थरूपाश्चत्वारोऽपि भङ्गाः कथिताः, अत्र ज्ञानावरणीयकर्मदण्ड के तु आधौ प्रथमघाले जीव की अपेक्षा से कहा गयाँ है । इसके अतिरिक्त और भी जो वक्तव्यता इस ज्ञानाचरणीयकर्म के पन्ध करने के विषय में है वह सब पापफर्म चन्ध प्रकरण में कही गई वक्तव्यता के जैसी ही है। परन्तु उस वक्तव्यता में और इस वक्तव्यता में यदि कोई अन्तर है तो वह 'नवरं जीवपदे मनुस्लपदे य सकसाइंमि जाव लोभकसाईमि य पढमपितिया अंगा' इस पाठ द्वारा प्रकट किया जा रहा है-इसके द्वारा यह स्वमझाया गया है कि जीवपद में और मनुष्य पद में सकषायी यावत् लोभकषाधी को आश्रित करके प्रथम और द्वितीय ऐसे दो भंग कहना चाहिये । तात्पर्य इस कथन का ऐसा है पापकर्म के दण्डक में जीवपद और मनुष्य पद में सकाषायी पद और लोभ कषायोपद में सूक्षमसंपराय के मोहरूप पापकर्म की अबन्धकता से प्रथम द्वितीय तृतीय और चतुर्थ ये चारों ही भंग कहे गये हैं। परन्तु यही ज्ञानावरणीय फर्मदण्डक में तो आदि બીજું જે કઈ કથન આ જ્ઞાનાવરણીય કર્મના બંધ કરવાના સંબંધમાં કહેલ છે, તે તમામ કથન પાપ કર્મના પ્રકરણમાં કહેલ કથન પ્રમાણે સમજવું તે यनमा भने मा ४थनमा ३२१२ छ. तो त 'नवन जीवपदे मणुस्वपदे य ससाइंमि जाव लोभकसाइमि य पढमवितिया भंगा' 2 48 द्वारा પ્રગટ કરવામાં આવેલ છે. આ કથનથી એ સમજાવ્યું છે કે–જીવપદમાં અને મનુષ્યપદમાં સકષાયી–ચાવતુ લેભકષાયવાળા જીવને આશ્રય કરીને પહેલે અને બીજે એવા બે ભંગ કહેવા જોઇએ.
કહેવાનું તાત્પર્ય એ છે કે પાપ કર્મના દંડકમાં જીવ પદ અને મનુષ્ય પદમાં સકષાયી પદથી લઈને લેભકષ થી પદ સુધી સૂમસં૫રાયના મોત રૂપ પાપ કર્મના અનન્યકપણુથી પહેલો બીજે ત્રીજો અને એથે એ ચાર ભંગ કહ્યા છે. પરંતુ અહિયાં આ જ્ઞાનાવરણીય કર્મના દંડકમાં તો પહેલાના બે
| SR No. | 009326 |
| Book Title | Bhagwati Sutra Part 16 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ghasilal Maharaj |
| Publisher | A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti |
| Publication Year | 1972 |
| Total Pages | 708 |
| Language | Hindi, Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari & agam_bhagwati |
| File Size | 50 MB |