________________
भगवती
૬૦
नयानां संग्रदो भवति तथाहि - सामायिकचाग्निविनयच्छेदोपस्थापनीयचारित्र विनयपरिहारविशुद्धिकचारित्रविनय सूक्ष्मसंपराचास्त्रिविनय यथाख्यातचारित्र'विनयभेदात् चारित्र विनयः पञ्चविधो भवतीति भावः । ' से ' चारिचविणए' स एप पूर्वोक्तचारित्र विनय इति । 'से किं तं मणविण' अथ का स मनो विनयः ? इति मनः, भगवानाह - 'मणविणए दुविहे पण्णने' बनो विनयो द्विविधः प्रज्ञप्तः 'तं जहा ' तद्यथा 'पसत्यमणविणए' प्रशस्त सनो विनयः, प्रशस्त'मन एव प्रवर्तनद्वारेण विनयः कर्मापनयनो इति प्रशस्तमनो विनयः, 'अपसत्यमणि' अप्रशस्तमनो विनयः अपशस्त मन एव निर्वसनद्वारेण विनयोऽप्रशस्तमनोविनय इति । ' से किं तं पसत्यमणविण' अथ कः स प्रणवमनो विनयः संपराय चारित्र विनय' इनका ग्रहण हुआ है। तथा च-सामायिक चारित्रचिनय, छेदोपस्थापनीय चारित्रविनय, परिहारविशुद्धि चारित्र विनय, लक्ष्मसंपराय चारित्र विनय और यथायात चारित्र विनय इस प्रकार से ये चारित्र विनय के भेद हैं । 'से किं तं मणविणए' हे 1. भदन्त ! मनो विनय कितने प्रकार का है ? उत्तर में प्रभुश्री कहते हैं'मणचिणए दुविहे पण्णत्ते' हे गौतम | मनोविनय दो प्रकार का कहा गया है । 'तं जहा' जैसा- 'पसत्थमणविणए अपलत्थमणविणए' प्रशस्त मनो विनय और अप्रशस्त मनो विनय प्रशस्त विचार धारा में मन की जो प्रवृत्ति है वह प्रशस्त मनो विनय है । यह प्रशस्त मनो विनय आत्मा से कर्मों के अपनयन (दूर) कराने में उपाय भूत है अप्रशस्त सन की निवृत्ति करने रूप अप्रशस्त मनो विनय है 'से किं तं पत्थमणविण' हे भदन्त । प्रशस्तमनो विनय कितने प्रकार का સપરાય ચારિત્ર વિનય ૪ અને યથાખ્યાત ચારિત્ર વિનય પ આ રીતે · ચારિત્ર વિનયના પાંચ ભેદ કહ્યા છે.
'से कि तं मणविणए' हे लभवन् भनोविनय डेटा अारना उद्या छे ? श्या प्रश्नना उत्तरभां अलुश्री छे - 'मणविणए दुविहे पन्नत्ते' हे गीतभ ! भनोविनय मे अक्षरो ह्यो है. 'तं जहा' ते या अभाषे छे. 'पत्थमेणविणए अपसत्थमणविणए' प्रशस्त भनोविनय भने अप्रशस्तभनोविनय प्रशस्त વિચાર ધારામાં મનની જે પ્રવૃત્તિ થાય છે, તે પ્રશરત મનેાવિનય કહેવાય છે. આ પ્રશસ્ત મનેાવિનય આત્માથી કર્મોને હટાવવામાં ઉપાય રૂપ છે.
f
अशस्त भननी निवृत्ति वा ३५ अप्रशस्त भनोविनय छे. प्रसत्थमणविणए' से लगवन् प्रशस्त भनोविनय डेटा प्रहारनो
'से कि तं डेस है ?