________________
प्रमेयचन्द्रिका टीका श.७ उ. ९ १०६ वरुणनागनप्तृकचरित्रम् ७७५ कल्पात आयुःक्षयेण, भवक्षयेण, स्थितिक्षयेण यावत् ततश्च्युत्वा कुत्र गमिष्यति ? कुत्र उत्पत्स्यते ? भगवानाह-गौतम ! महाविदेहे वर्षे सेत्स्यति सिद्धि प्राप्स्यति यावत्-भोत्स्यते-वोधं लप्स्यते, मोक्ष्यते-भववन्धनान्मुक्ति लप्स्यते, परिनिर्वास्यति-शीतीभूतो भविष्यति, सर्वदुःखानामन्तं करिष्यति-इत्यर्थः । अथ वरुणस्य प्रियवालमित्रस्य विषये पृच्छति-वरुणस्स णं भंते ! णागणत्तुयस्स पियवालचय सए कालमासे काल किच्चा कहिं गए, कहिं उत्रचन्ने ! हे भदन्त ! वरुणस्य नागनप्तकस्य प्रियवालवयस्यः कालमासे काल कृत्वा कुत्र गतः ? कुत्र उपपन्नः ? भगवानाह-'गोयमा ! सुकुले पञ्चायाए' हे गौतम ! स वरुणस्य प्रियवालवयस्यः सुकुले-उत्तमवंशे प्रत्यायातः समुत्पन्नः । तदनन्तरं तस्य सिद्धयादिकं पृच्छति-से ण भंते ! तओहितो अणंतरं उबवहित्ता सिद्धिको प्राप्त करेगा यावत् शब्दसे 'भोत्स्यते' बोधको प्राप्त करेगा, 'मोक्ष्यते' भवबन्धनसे झुक्तिको प्राप्त करेगा, परिनिर्वास्यति, शीतीभूत हो जावेगा' इस पाठका संग्रह हुआ है। तथा समस्तदुखोंका अत करेगा, ____ अब गौतमस्वामी वरुण के प्रिय बालमित्रके विषयमें पूछते हैं कि'वरुणस्स णं भंते ! णागणत्तुयस्स पियवालवय सए कालमासे कालं किच्चा कहिं गए, कहिं उववन्ने हे भदन्त ! नागपौत्र वरुणका जो प्रिय बालसखा था वह काल अवसर काल करके कहां गया ? कहां उत्पन्न हुआ ? उत्तरमें प्रभुने उनसे कहा- 'गोयमा' हे गौतम ! 'सुकुले पञ्चायाए' वरुणका प्रिय बालसखा उत्तम व शमें उत्पन्न हुआ है । 'से णं भंते! तओहिंतो अणंतरं उत्पट्टित्ता कहिं गच्छिहिइ, कहिं उववजिहिइ' हुमाना सतत थरी मही 'जा, पहथा नायना सूत्रपा: अडए थयो छे.. 'भोत्स्यते माधन प्राप्त ४२श, "मोक्ष्यते' म धनया भुत यथे, 'परिनिर्वास्यति' સમરત કર્મોને આત્ય તિક ક્ષય કરીને સમસ્ત સંતાપોથી રહિત બની જશે
હવે ગૌતમ સ્વામી વરણના મિત્ર વિષે આ પ્રમાણે પ્રશ્ન પૂછે છે–
'वरुणस्सणं भंते ! णागणत्तयस्स पियवालवय सए कालमासे काल किचा कहिं गए, कहि उववन्ने ?' हे महन्त ! नागपौत्र पने प्रिय माभित्र ने અવસર આવતા કાળ કરીને કયાં ગયો? કઈ ગતિમાં ઉત્પન્ન થયો?
उत्तर- 'गोयमा! सकले पञ्चायाए' गौतम । यो त प्रिय समा ઉત્તમ વશમાં ઉત્પન્ન થયેલ છે.
प्रश्न- 'से णं भंते ! तओहितो अणंतरं उच्चट्टित्ता कहिं गच्छिहिइ, कहि