________________
-
भगवतीसूत्रे नागयक्षराक्षमकिलरकिम्पुरुपगरुडगन्धर्वमहोरगादिकैः देवगणैः निर्ग्रन्थात प्रवचनात् अनतिक्रमणीयः, निर्ग्रन्थे प्रवचने निःशद्वितः निष्काइक्षितः निर्विचिकित्सः लब्धार्थः गृहीतार्थः पृष्टार्थः अभिगतार्थः विनिश्चितार्थः अम्धिमजाप्रेमानुरागरक्तः इदमायुष्मन् ! निग्रन्थं प्रवचनम् अर्थः, प्रकार नौकामें पानीका आना रुक जाता है उसी प्रकार जिन आत्म परिणामोंसे आते हुए कर्म रुक जाते हैं उन परिणामोंका नाम स बर है । समिति गुप्ति आदिके भेदसे यह संवर अनेक प्रकारका कहा गया है। जीव प्रदेशसे कर्मों का एकदेशनाश होना इसका नाम निर्जा है । काय आदि संवधी व्यापारका नाम क्रिया है। नरकगतिमें जानेकी योग्यता जीव जिसके द्वारा प्राप्त करता है उसका नाम अधिकरण है। द्रव्य और भावके भेदसे यह अधिकरण दो प्रकारका है यहां भाव अधिकरणका ग्रहण किया गया है। क्योंकि भाव अधिकरण क्रोध आदि कपायरूप होता है । जोवप्रदेशोंका और कर्मपुद्गलोंका परस्पर में स ब धविशेपका नाम बंध है। समस्त कर्मों का आत्यन्तिक क्षय होना इसका नाम मोक्ष है। धर्मजनित सामर्थ्यके अतिशयमे यह देवादिकोंकी सहायताकी इच्छा स्वप्नमें भी नहीं करना था। देव, असुरकुमार, नागकुमार, यक्ष राक्षस, किनर, किंपुरुप, गरुड, सुपर्णकुमार गंधर्व, एव महोरग इत्यादि देवगणों द्वारा जो निर्ग्रन्थ प्रवचनसे एक बार भी विचलित नहीं किया जा છે, એ જ પ્રમાણે જે આત્મ પરિણામો વડે આત્મા ઉપર કર્મનું આવરણ થતું અટકી જાય છે, તે પબ્બિામાને સંવર કહે છે. સમિતિ, ગુપ્તિ આદિના ભેદથી તે સંવર અનેક પ્રકારને કહ્યો છે. પ્રદેશમાંથી કર્મોનો અ શતઃ નાશ થવો તેનું નામ નિર્જરા છે. કાય આદિ વિષયક વ્યાપારોન કિયા કહે છે નરકગતિમાં જવાની યોગ્યતા છવ જેના દ્વારા પ્રાપ્ત કરે છે, તન અધિકરણ કહે છે દ્રવ્ય અને ભાવના ભેદથી અધિકરણના બે પ્રકાર કવિ છે, અને ભાવ અધિકરણને ગ્રહણ કરે જોઈએ. કારણ કે ભાવઅધિકરણ
ધ આદિ કવાયરૂપ હોય છે જીવપ્રદેશના અને કર્મ પુદગલોના પરસ્પરના સંબંધ ધિરનું ના બધ' છે, સમસ્ત કર્મોને સદન્તર ક્ષય થવે તેનું નામ “મેક્ષ છે. ધર્મજનન સામર્થની પ્રબળતાને લીધે તે દેવાદિની સહાયતાની ઇચ્છા તો સ્વપ્રમાં ५ ते नदी , म २४.५१२, नागभार, यक्ष, शाल, नर, २५, 183, પકુમાર, ગંધર્વ, મહારગ ઈત્યાદિ દેવગણે દ્વારા પણ તેને નિર્મળ પ્રવચનથી સહેજ પ વિચલિત કરી શકાતો નહીં, કારણ કે તેને નિર્મળ પ્રવચન ઉપર અતૂટ શ્રદ્ધા હતી.