________________
प्रमेयचन्द्रिकाटीका. श.७.उ.सू.५ भाविभरतक्षेत्रीयमनुष्याहारनिरूपणम् ५७१ वैताढ्य च पर्वतं निश्राय आश्रित्य द्वासप्ततिः नियोगाः क्षेत्राणि विलानित्यर्थः निवास स्थानानि तेषां भविष्यन्ति तेष्वेव तेषामवस्थानात् , तथा वीजमित वीज भाविसन्ततिहेतुत्वात्, बीजस्येव मात्रा परिमाणं येषां ते वीजमात्राः स्वरूपतः स्वल्पा इत्यर्थः विलबासिनो भविष्यन्तीति ।।सू० ४॥
भरतक्षेत्रीयभाविमनुष्याहारवक्तव्यता । भाविभारतवर्षीयमनुष्याधिकारात् तद्विशेषाहारवक्तव्यतामाह-'ते णं भंते' इत्यादि।
मूलम-ते णं भंते ! मणुया कं आहारं आहारेहिति? गोयमा! तेणं कालेणं तेणं समएणं गंगा-सिंधूओ महानईओ रहपहवित्थराओ अक्खसोयप्पमाणमेत्तं जलं वोज्झिहिति, से विय गं जले बहुमच्छकच्छभाइन्ने, णो चेव णं ओउबहुले भविस्सइ। तए णं ते मणुया सूरूग्गमणमुहत्तंसिय सूरत्थमणमुहूत्तसिय, बिलेहितो निद्धाहिति, निद्धाइत्ता मच्छकच्छसे थलाई गाहेहिति, गाहित्ता सीयायवतत्तएहिं मच्छ - कच्छभेहिं एकवीसं वाससहस्साई वित्ति कप्पेसाणा विहरिस्संति। ते णं भते ! मणुया निस्सीला, निग्गुणा, निम्मेरा, णिपञ्चक्खाणपोसहोववासा, ओसणं मंसाहारा, अच्छाहारा, खोदाहारा, कुणिमाहारा, कालमासे कालं किच्चा कहि गच्छि. और वैनाढयपर्वतको आश्रित करके उनके ७२ निगोद, विलनिवाल स्थान होंगे, उनमें ही उनका निवास रहेगा भाविसन्ततिके हेतु होने के कारण बीजके जैसे बीजमात्र अर्थात् स्वरूप से अल्प ये विलवासी होंगे ॥ मू० ४ ॥ આ બે મહાનદીઓને તથા વૈતાઢય પર્વતનો આશ્રય લઈને, તેમના ૭૨ નિગોદ, બિલ–નિવાસસ્થાને હશે તે નિવાસસ્થાનેમા જ તેઓ નિવાસ કરશે. ભાવિ સમ્નતિના હેતુ હોવાને કારણે બીજના જેવા બીજમાત્ર એટલે કે અલ્પ રવરૂપવાળા તે બિલવાસીઓ હશે ! સૂત્ર ૪
