Page Text
________________
प्रमेयचन्द्रिकाटीका श. ७ . ३ . ६ नैरयिकाणां शाश्वताऽशाश्वतादिनिरूपणम् ४८३ शाश्वताः, व्यवच्छित्तिनयार्थतया अशाश्वताः, तत् तेनार्थेन यावत् - स्यात् शाश्वताः, स्यात् अशाश्वताः, एवं यवत् वैमानिकाः यावत् स्यात् अशाश्वताः, तदेवं भदन्त ! तदेवं भदन्त ! इति ॥० ६ ||
सप्तमशतस्य तृतीय उद्देशः समाप्तः ॥ ७-३ ॥
कहते हैं कि नारक कथंचित् शाश्वत हैं और कथंचित् अशाश्वत हैं ? (गोयमा) हे गौतम! (अव्वोच्छित्तिनयट्टयाए सासया, वोच्छित्ति नययाए असासया - से तेणट्टेणं जाव सिय सासया सियअसासया एवं जाध माणिया जाव सिय असासया - सेवं भंते ! सेवं भंते ?) अव्यच्छित्तिनयकी अपेक्षासे नारक शाश्वत है और व्यवच्छित्तिनयकी अपेक्षा से नारक अशाश्वत है । इस कारण हे गौतम ! मैंने ऐसा कहा है हि नारक कथंचित् शाश्वत है और कथंचित् अशाश्वत हैं । इसी तरहसे यावत् वैमानिक देवोंके विषय में भी जानना चाहिये । वे भी कथंचित् शाश्वत और कथंचित् अशाश्वत हैं । हे भदन्त ! आपके द्वारा प्रतिपादित हुआ यह सब विषय सर्वथा सत्य है । ऐसा कह कर वे गौतम यावत् अपने स्थान पर विराजमान हो गये ।
टीकार्थ- जीवोंको वेदनावाला होना कथंचित् उनमें शाश्वतत्व होने पर ही संभवित होता है- अतः सूत्रकारने इस सूत्र द्वारा નારકા એક દૃષ્ટિએ જોતાં શાશ્વત હોય છે, અને અન્ય દૃષ્ટિએ વિચારતા અશાશ્વત होम छ ? ( गोयमा !) डे गीतभ ! (अच्वोच्छित्ति नयट्टयाए सासया, वोच्छिचि नया असासया - से तेणद्वेणं जाव सिय सासया सिय असासया एवं नाव
माणिया जाव सिय असासया ) मव्यमित्ति नयनी अपेक्षा (द्रव्यार्थि नयनी અપેક્ષાએ) નારક જીવ શાશ્વત છે, અને વ્યવøિત્તિ નયની અપેક્ષાએ ( પયાથિક ન્યની અપેક્ષાએ ) નારક જીવ અશાશ્વત છે. હે ગૌતમ ! તે કારણે મેં એવું કહ્યુ છે કે એક દ્રષ્ટિએ વિચારતા નારક જીવ શાશ્વત છે, અને અન્ય દૃષ્ટિએ વિચારતા અશાશ્વત છે. એ જ પ્રમાણે વૈમાનિક પન્તના દેવાના વિષયમાં પણ સમજવું તે પણ એક द्रष्टिमे विचारता शाश्वत छे भने अन्य द्रष्टिो विशारता अशाश्वत है. (सेवं भते ! सेव भते ! त्ति ) हे महन्त ! આ વિષયનુ આપે જે પ્રતિપાદન કર્યુ તે સવ થા સત્ય છે હે ભદન્ત ! આપની વાત બિલકુલ સત્ય છે આ પ્રમાણે કહીને વણા નમસ્કાર કરીને ગૌતમ સ્વામી પેાતાને સ્થાને વિરાજમાન થઈ ગયા
ટીકાથ- જીવામાં વેટ્ટુનાયુકતતા ત્યારેજ સંભવી શકે છે કે જ્યારે તેમનામાં ઋચિત શાશ્વતત્વ હામ છે. તેથી સૂત્રકાર આ સુત્ર દ્વારા તેમની શાશ્વતતા અને અશાશ્વતતાનું નિરૂપણ કરે છે.
| SR No. | 009315 |
| Book Title | Bhagwati Sutra Part 05 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ghasilal Maharaj |
| Publisher | A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti |
| Publication Year | 1963 |
| Total Pages | 880 |
| Language | Hindi, Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari & agam_bhagwati |
| File Size | 50 MB |