Page Text
________________
३९९
5
प्रमेयचन्द्रिका टीका श. ७ उ. २ सू. ३ प्रत्याख्यानस्वरूपनिरूपणम् सर्वमूलगुणप्रत्याख्यानिनोऽपि भवन्ति देशमूलगुणप्रत्याख्यानिनोऽपि, अपत्याख्यानिनोऽपि च भवन्ति । गौतमः पृच्छति - 'नेरइया णं पुच्छा ?' नैरयिकाणां विषये पृच्छा=प्रश्नः तथा च नैरयिकाः किम् सर्वमूलगुणप्रत्याख्यानिनः ? किंवा देश मूलगुणप्रत्याख्यानिन ? अथवा अप्रत्याख्यानिनों भवन्ति ? भगवानाह - 'गोयमा ! नेरइया णो सव्वमूलगुणपच्चक्खाणी, णो देससूलगुणपच्चक्खाणी, अपच्चक्खाणी' हे गौतम ! नैरयिका नो नैव सर्वमूलगुणप्रत्याख्यानिनः, नो नैव वा देश मूलगुणप्रत्याख्यानिनो भवन्ति, अपितु अप्रत्याख्यानिनो भवन्ति, ' एवं जाव - चउरिंदिया' एवं नैरयिकवदेव यावत् - पृथिवीकायिका दिपञ्च केन्द्रिया द्वीन्द्रियाः, त्रीन्द्रियाः, चतुरिन्द्रियाथापि न सर्वमूलगुणप्रत्याख्यानिनः, न वा देशमूलगुणप्रत्याख्यानिनः, अपितु अप्रत्याख्यानिनो भवन्तीत्याशयः । मूलगुणप्रत्याख्यानी भी होते हैं, देशमूलगुणप्रत्याख्यानी श्री होते हैं तथा अप्रत्याख्यानी भी होते हैं । 'नेग्याणं पुच्छा' गौतमस्वामी प्रभुसे पूछ रहे हैं कि हे भदन्त ! नारकजोव क्या सर्वमूलगुणमत्याक्यानी होते हैं ? देशमूलगुणप्रत्याख्यानी होते हैं ? या अप्रत्याख्यानी होते हैं ? इसके उत्तर में प्रभु कहते हैं कि 'गोयमा' हे गौतम ! 'नेरइया णो सव्चमूलगुणपच्चखाणी णो देस मूलगुणपच्चरखाणी, अपच्चखाणी' नारकजीव न सर्वमूलगुणप्रत्याख्यानी होते हैं, न देश मूलगुणप्रत्याख्यानी होते हैं किन्तु अप्रत्याख्यानी होते हैं । ' एवं जाव चउरिंदिया' इसी तरहसे पृथिवोकायिक आदि पांच एकेन्द्रियोंके विषय में, दो इन्द्रियोंके विषयमें, ते इन्द्रियजीवों के विषय में और इन्द्रियrtain विषयमें जानना चाहिये अर्थात् वे न सर्वमूलगुणप्रत्याख्यानी होते हैं, न देश मूलगुणप्रत्याख्यानी होते हैं किन्तु 'रइयाणं पुच्छा' के लहन्त ! ना२४ शुं सर्वभूतषु प्रत्याच्यानी હાય છે, દેશમૂલગુણ પ્રત્યાખ્યાની ડાય છે, કે અપ્રત્યાખ્યાની હૅય છે ?
अभी
उत्तर- 'गोयमा ! नेरइया णो सन्त्रमूलगुणपञ्चकखाणी, णो देसमूलगुण पश्चक्खाणी. अपच्चक्खाणी' हे गौतम! नार! कवी सर्वभूतगुण प्रत्याख्यानी पाशु હાતા નથી, દેશમૂલશ પ્રત્યાખ્યાની પણ હાતા નથી, પરન્તુ અપ્રત્યાખ્યાની જ હોય છે ' एवं जाव चउरिदिया' - अमारो पृथ्वीअपि हि याय प्रारना श्रेष्ठेन्द्रियार्भा દ્વીન્દ્રિયામાં, ત્રીન્દ્રિયામાં અને ચતુિિન્દ્રય જીવામા સમજવું એટલે કે એકેન્દ્રિયથી ચતુરિન્દ્રિય પર્યંન્તના વા નારકાની જેમ અપ્રત્યાખ્યાની જ હોય છે. તેએ! સમૂલગુણુ પ્રત્યાખ્યાની હોતા નથી અને દેશભૂલગુણ પ્રત્યાખ્યાની પણ હાતા નથી.
| SR No. | 009315 |
| Book Title | Bhagwati Sutra Part 05 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ghasilal Maharaj |
| Publisher | A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti |
| Publication Year | 1963 |
| Total Pages | 880 |
| Language | Hindi, Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari & agam_bhagwati |
| File Size | 50 MB |