Page Text
________________
भगवतीमत्रे. केभ्यो यावत्-अल्पा वा, बहुका वा तुल्या वा विशेषाधिका वा भवन्ति ? भगवानाह-'गोयमा ! सम्बत्थोवा जीवा मूलगुणपच्चकखाणी, उत्तरगुण पच्चक्रवाणी असंखेज्जगुणा, अपच्चक्खाणी अणतगुणा' हे गौतम ! उपर्युक्तेषु मूलगुणप्रत्याख्यानि प्रभृति त्रितयेषु सर्वस्तोकाः सर्वेभ्यो न्युना जीवा मूलगुणप्रत्याख्यानिनो भवन्ति, उत्तरगुणप्रत्याख्यानिनस्तु असंख्येयगुणा भवन्ति, अप्रत्याख्यानिनश्च अनन्तगुणा भवन्ति । ___ मनुष्यपञ्चन्द्रियतिर्यञ्च एव प्रत्याख्यानिनः, अन्येत्वप्रत्याख्यानिन एव । बनस्पत्यपेक्षया तेपामनन्तगुणत्वं बोध्यम्, अयं भावः देशतः सर्वतो मूलगुणवन्तस्ते स्तोका एव, देशसर्वाभ्यामुत्तरगुणवतामसंख्यातगुणत्वात् , अत्र च सर्वविरतेषु क्खाणी णे य कयरे कयरे हिंतो जाब विसेसाहिया वा' हे भदन्त ! इन मूलगुण प्रत्याख्यानी उत्तरगुण प्रत्याख्यानी और अप्रत्याख्यानी जीवोंके बीचमें कौनसे जीव किन२ जीवोंकी अपेक्षा अल्प हैं, किन२ जीवों की अपेक्षा बहुत हैं अथवा कौनरसे जीव किन जीवोंके समान हैं, तथा कौनरसे जीव किन जीवोंकी अपेक्षा विशेषाधिक हैं। इसके उत्तर में प्रभु उनसे कहते हैं-'गोयमा' हे गौतम । 'सन्चत्यो वा जीवा मूलगुणपच्चक्खाणी-उत्तरगुणपच्चक्खाणी असंखेजगुणा, अपच्चक्खाणि अणंतशुणा' मूलगुणप्रत्याख्यानी जीव सब से कम है। इनकी अपेक्षा असंख्यात गुणे उत्तरगुणप्रत्याख्यानी जीव हैं-और इनकी भी अपेक्षा अनन्तगुणें अप्रत्याख्यानी जीव हैं-तात्पर्य कहने कहनेका यह है कि देशरूप से अथवा सर्वरूपसे मूलगुणोंका पालनપ્રત્યાખ્યાની, ઉત્તરગુણ પ્રત્યાખ્યાની અને અપ્રત્યાખ્યાની જીવોના પ્રમાણુની સરખામણી કરવામાં આવે છે તે ત્રણ પ્રકારના છમાંથી કયા છે કેના કરતાં અલ્પ છે ? કયા છો કેના કરતા અધિક છે ? કયા કેની બરાબર છે ? તથા કયા કયા જીવા કૈના કરતાં વિશેષાધિક છે?
तना उत्तर मापता महावीर प्रभु ४ छ- 'गोयमा !' गौतम ! 'सवत्थोवा जीवा मूलगुणपञ्चक्खाणी, उत्तरगुणपञ्चक्खाणी असंखेज्जगुणा अपञ्चक्खाणी अणंतगुणा' भूलगुण प्रत्याज्याना वो सौथा छ छ, भूसराय પ્રત્યાખ્યાની કરતાં ઉત્તરગુણ પ્રત્યાખ્યાની છ અસંખ્યાતગણું છે, અને ઉત્તરગુણ પ્રત્યાખ્યાની કરતાં અપ્રત્યાખ્યાની છે અનંતગણા છે. આ કથનનું તાત્પર્ય નીચે પ્રમાણે છે– અંશતઃ અથવા સંપૂર્ણ રીતે મૂળગુણોનું પાલન કરનાર છે તે સૌથી ઓછાં દેય છે, પરંતુ ઉત્તરગુણ પ્રત્યાખ્યાની છે તેમના કરતાં અસંખ્યાતમણ કથા છે તેનું
| SR No. | 009315 |
| Book Title | Bhagwati Sutra Part 05 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ghasilal Maharaj |
| Publisher | A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti |
| Publication Year | 1963 |
| Total Pages | 880 |
| Language | Hindi, Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari & agam_bhagwati |
| File Size | 50 MB |