________________
२४६
भगवतीसूत्र टीका-अथ सप्तमशतकस्य प्रथ्मोद्देशके आहारकानाहारकवक्तव्यतां प्ररूपयितुमाह-'तेणं काटेणं' इत्यादि । तेणं कालेण, तेणं समएणं जाव एवं वयासी'-तस्मिन् काले, तस्मिन् समये खलु यावत्-राजगृहं नाम नगरम् आसीत् वर्णकः, स्वामी समवस्तः, परिपद् निर्गच्छति, भगवता धर्मकथा कथिता । परिपत् प्रतिगता, तस्मिन् काले तस्मिन् समये इन्द्रभूतिर्नाम अनगारः भगवन्तं शुश्रूपमाणः नमस्यन् प्राञ्जलिपुटः पर्युपासीनः सन् कम आहार वाला होता सर्वाल्पाहारता विषयक २४ दण्डक यावत् नैरयिकसे लेकर वैमानिक देवतक कहना चाहिये ।
टीकार्थ- सूत्रकार ने सप्तम शतक के इस प्रथम उ शकमें आहारक अनाहारक की वक्तव्यता की प्ररूपणा करने के लिये 'तेणं कालेणं' इत्यादि सूत्र कहा है-'तेणं कालेणं तेणं समएणं' उस काल और उस समय में यावत् इस प्रकार से पूछा- इस पाठ को संगत यैठाने के लिये यहां यावत् शब्द से-' राजगृहं नगरं आसीत् , वर्णकः, स्वामी समवसृतः, परिषत् निर्गच्छति, भगवता धर्मकथा कथिता, परिषत् प्रतिगता, तस्मिन् काले तस्मिन् समये इन्द्रभूतिः नास अनगारः अगवन्तं शुश्रूषमाणः नमस्यन् प्राञ्जलिपुटः पर्युपासीनः सन्' इस पाठ का संग्रह किया गया है। इसका तात्पर्य यह है कि उस काल और उस समय में राजगृह नाल का नगर था। वर्णक । उसमें प्रभु का आगमन हुआ। प्रभु का आगमन सुनकर वहां के लोग धर्मीपदेश सुनने के लिये उनके पास गये । प्रभु ने धर्सका उपदेश दिया। उसे सुनकर लोगों का समूह पीछे अपने२ स्थानपर वापिस गया। उस काल और उस समय में इन्द्रभूति नामके સૌથી ઓછા આહારવાળે હોય છે સૌથી ઓછા આહાર વિષેના નારકથી લઈને વિમાનિક પર્વતના ૨૪ દંડકના વિષયમાં પણ એજ પ્રમાણે સમજવું.
ટીકાર્થ- સૂત્રકારે સાતમા શતકના આ પહેલા ઉદ્દેશકમાં આહારક અને मना(२४ी १४तव्यतार्नु नि३५९४ ४यु छ. 'तेणं कालेणं तेणं समएणं' आणे भने તે સમયે રાજગૃહ નામે નગર હતુ તે રાજગૃહ નગરનું વર્ણન અહીં કરવું જોઈએ. ત્યાં મહાવીર પ્રભુ પધાર્યા. પ્રભુના આગમનના સમાચાર સાંભળીને ત્યાંની જનતા ધર્મોપદેશ સાભળવાન મહાવીર પ્રભુની પાસે પહોંચી ગઈ ધર્મોપદેશ સાંભળીને લેકે પિત પિતાને સ્થાને પાછા ફર્યા તે કાળે અને તે સમયે ઈન્દ્રભૂતિ અણગાર નામના
