Page Text
________________
प्रमेयचन्द्रिका टीका श. ६ उ.७ सू.३ उपमेयकालस्वरूपनिरूपणम्
निर्मलः,
रहित. = रजः सदृशवालाग्ररहितः निष्कासितधान्यकोष्ठागारवत्, मलरहितः - बालागखण्डरूपमलरहितः प्रमार्जनिकापमृष्टकोष्ठागारवत्, निष्ठितः अपने यवाला द्रव्यापनयनेन निष्ठां गतः प्रयत्नविशेषप्रमार्जितकोष्ठागारवत्, रिक्तः निर्लेपः = अत्यन्त संश्लिष्टवालाग्रमयत्वेन तदपहारेण लेपरहितः अपनीत मित्यादिगतधान्यले कोष्ठागारवत्, अपहृतः, निःशेषवालाग्रलेपापहारात् अत एव विशुद्धश्व भवति स तावान् कालः तत् पल्योपमम् उच्यते अथ सागरोपमस्य प्रमाणं दर्शयन्नाह गाथया -
'गाहा - 'एएसिं पल्लाणं कोडा कोडीणं, हवेज्ज दसगुणिया, तं सागरोत्रमस्सउ एकस्स भवे परिमाणं '
७९.
खाली हो जाता है, नीरज हो जाता है जिसमेंसे धान्यकी रज निकाल ली गई है ऐसे कोठारकी तरह रजसदृशबालाग्रोंके निकलजाने से रजरहित होजाता है-निर्मल-बुहारीसे साफ किये गये कोठारकी तरह वालाग्रखण्डरूप मलसे रहित बन जाता है, निष्टित प्रयत्न विशेष से प्रमार्जित कोठारकी तरह दूर करने योग्य बालाग्र द्रव्यके दूर कर देनेसे निष्ठाको प्राप्त होजाता है, निर्लेप भीत आदिमें लगा हुआ धान्यकालेप जिस कोठारमेंसे दूर कर दिया गया है ऐसे कोठारकी तरह अपनेमें इधर उधर अत्यंत संश्लिष्ट हुए बालाग्रोंके लेपसे रहित होजाता है, 'अपहृत' समस्त वालाग्रोंके लेपसे रहित होजानेके कारण ही 'विशुद्ध' वन जाता है, इतना वह काल एक पल्योपम कहलाता है । થઈ જાય, નીરજ થઇ જાય' જેમાથી ધાન્યની રજ કાઢી લેવામાં આવી હૈાય એવાક્રાહારની જેમ રજ સમાન ખાલાગેાને કાઢી લેવાથી તે પણ રજ રહિત થઇ જાય, નિર્માંળ થઈ જાય’—જેમ કાઠારને વાળીડીને સાફ કરવાથી કાઠાર નિમ્મૂળ થઈ જાય છે તેમ ખાલાગ્રખડ રૂપ મને બહાર કાઢી લેવાથી તે પક્ષ પણ નિ`ળ થઈ જાય ‘નિષ્ઠિત થઇ જાય’—ખાસ પરિશ્રમથી જેમ કાઠારને સાફ કરવામાં આવે છે તેમ તે પક્ષને પણ માલાગ્રંથી રહિત કરવામા આવે, નિલેપ કરવામાં આવે’—પક્ષની मान्नुमाभां वजगेसा मासाग्रने पशु वलवीही महार अढवाभा यावे, 'अपहृत ' ત્યારે તે પહ્ય સમગ્ર ખાલાન્ગ્રેાથી સથા રહિત થઇ જવાને કારણે વિશુદ્ધ વિષ્ણુદ્ધ ખની જાય્ છે. એટલા કાળને પત્યેાપમ કાળ કહે છે કહેવાનું તાત્પર્ય એ છે કે ૧૦૦-૧૦૦ વર્ષે તે પલ્યાપમમાંથી એક, એક ખાલચને બહાર કાઢતાં કાઢતાં જેટલા ફ્રાળમાં તે પય તે ખાલાપ્રેથી સર્વથા રહિત થઇ જાય એટલા કાળને પક્ષેપમ કાળ કહે છે.
| SR No. | 009315 |
| Book Title | Bhagwati Sutra Part 05 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ghasilal Maharaj |
| Publisher | A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti |
| Publication Year | 1963 |
| Total Pages | 880 |
| Language | Hindi, Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari & agam_bhagwati |
| File Size | 50 MB |