________________
street टी० श० ६ उ० ४ सू०९ जोवस्य सप्रदेशाप्रदेशनिरूपणम् ९६९ विकल्पत्रयेण वाच्या:, तथाहि - ' आहारयाणं भंते ! नेरइया जीना कालाएसे गं किं सएसा, अपएसा ? गोयमा ! सव्वे वि तात्र होज्जा सपएसा, अहवा सपएसा य अपए से य, अहवा सपएसा य अपएसा य' चि ' आहारकाः खलु भदन्त | नैरयिकाः जीवाः कालादेशेन किं समदेशाः ? अप्रदेशा वा ? गौतम ! सर्वे पि तावत् भवन्ति समदेशाः, अथवा सप्रदेशाश्च अप्रदेशश्व, अथवा सप्रदेशाथ अमदेशा' इति एतदभिप्रायेणोक्तम्- ' आहारगाणं जीव - एगिदियवज्जो तियभंगो '
न्द्रिय अवस्थावाले हैं वे पूर्वोत्पन्न रूप से सप्रदेश हैं और विग्रहगति से निकलकर जब वे आहारकरूप से एकेन्द्रिय अवस्थावाले बनते हैं उस समय प्रथम समय में आहारक होने के कारण वे अप्रदेश हैं । वैरधिक आदि जीवों को तो तीन विकल्पों द्वारा इस प्रकार से कहना चाहिये( आहारया णं भंते । नेरइया जीवा कालाएसेणं किं सपएसा अपएसा गोयमा ! सच्चे वि ताव होज्जा सपएसा, अहवा-सपएसाय अपएसे य अहवा-सपएसा य, अपएसा घ) गौतम ने जब प्रभु से ऐसा पूछा कि हे भदन्त ! जो आहारक नारक जीव हैं वे कालकी अपेक्षा क्या सप्रदेश हैं ? या अप्रदेश हैं ? तब इसका उत्तर प्रभुने उन्हें ऐसा दिया कि गौतम! आहारक अवस्थावाले जितने भी पूर्वोत्पन्न नारक जीव हैं वे सबके सब भी सप्रदेश हैं । अथवा उनमें कितनेक सप्रदेश हैं और कोई एक अप्रदेश है अथवा किसनेक सप्रदेश हैं और कितनेक अप्रदेश हैं। इसी 1
આદિના વિષયમાં પણ સમજવું. એટલે કે જે આહારક જીવા પૃથ્વીકાય આદિ એકેન્દ્રિય અવસ્થાવાળા હાય છે, તે પૂર્વોત્પન્નરૂપે સપ્રદેશ હાય છે, પણ વિગ્રહ ગતિમાંથી નીકળીને જ્યારે તે આહારક રૂપે એકેન્દ્રિય અવસ્થાવાળા મને છે, ત્યારે પ્રથમ સમયે આહારક હાવાને કારણે તેએ અપ્રદેશ હોય છે. નારક આદ્ધિ જીવાના વિષયમાં આ પ્રમાણે ત્રણ વિકલ્પ ( ભંગ ) सभवा- (आहारया णं भंते ! नेरइया जीवा काला सेणं किं सपएसा अपएसा १ ) ( गोयमा ! सव्वे वि ताव होज्जा सपएसा अहवा-सपएसा य अपएसा य, अहवा-सपएसा य अपएसा य ) गौतमस्वाभीना प्रश्न - " हे लहन्त ! आहार નારક જીવા કાળની અપેક્ષાએ સપ્રદેશક કે અપ્રદેશ છે ? ” તેના ઉત્તર આપતાં મહાવીર પ્રભુ કહે છે—“હું ગૌતમ ! આહારક અવસ્થાવાળા જેટલાં પૂર્વોત્પન્ન નારક જીવે છે તે બધાં સપ્રદેશ છે. અથવા તેમનામાંથી કેટલાક સપ્રદેશ છે અને કાઇક અપ્રદેશ છે, અથવા કેટલાક સપ્રદેશ છે. અને કેટ
792