________________
प्रमेयचन्द्रिका टी० श० ५ ० ८ सू० १ पुद्गलस्वरूपनिरूपणम्
५९९
टीका - सप्तमोदेश के पुद्गलानां स्थित्यादिकं कालाद्यपेक्षया निरूपितम्, अथाष्टमे तानेव प्रदेशापेक्षया निरूपयितुमाह-' तेणं कालेणं' इत्यादि । ' तेणं कालेणं, तेणं समएणं रायगिहे नामं नयरे होत्था, जाव - परिसा पडिगया ' । तस्मिन् काले, तरिमन् समये राजगृहं नाम नगरमासीत् ' यात्रत् - पर्पत् प्रतिगता । यावत् करणात् - 'राजगृहे स्वामी समवसृतः स्वामिनः धर्मोपदेशात्मकं प्रवचनं श्रोतुं पत् समागच्छति, धर्मोपदेशं श्रुत्वा पर्पत् प्रतिगनेति विज्ञेयम् ' तेणं भुज्जो भुज्जो खासेड़-खामित्ता संजमेणं तवसा अप्पा भावेमाणे विह रद्द ) वंदना नमस्कार करके अपने द्वारा कहे गये अर्थके निमित्त उनसे बड़ी विनय के साथ बार २ क्षमा मांगी और क्षमा मांगकर फिर वे संयम और तपसे अपनी आत्माको भावित करते हुए अपने स्थान पर विराजमान हो गये ।
टीकार्थ - सातवें उद्देशक में एगलों की स्थिति आदि का निरूपण कालादिक की अपेक्षा लेकर किया गया है, अब इस अष्टम उद्देशक में उन्हीं का प्रदेशों की अपेक्षा से सूत्रकार निरूपण करते हैं- ( तेणं कालेणं तेणं समएणं ) उस काल और उस समय में ( रायगिहे नामं नयरे होत्था ) राजगृह नामका नगर था ( जाव परिक्षा पडिगया) यावत् परिषदा वापिस आई। यहां यावत् शब्द से "राजगृहे स्वामी समवसुतः, स्वामिनः धर्मोपदेशालाकं प्रवचनं श्रोतुं पर्पत् समागच्छति, धर्मो देवा 3, इस पाठ का ग्रहण हुआ है । इस पाठ का तात्पर्य ऐमा है उसमें मी आये, स्वामी के धर्मोपदेशात्मक प्रवचन को
भुज्तो भुज्जो खामेइ खामित्ता संजमेणं तत्रसा अप्पाणं भावेमाणे विहरइ ) १४ નમસ્કાર કરીને પેાતાના દ્વારા કરાયેલા અને માટે તેમણે વિનયપૂર્ણાંક, વારવાર તેમની ક્ષમા માગી. ક્ષમા માગીને, સયમ અને તપથી પેાતાના આત્માને ભાવિત કરતા તેઆ તેમને સ્થાને વિરાજમાન થઈ ગયા.
ટીકા—સાતમાં ઉદ્દેશકમાં પુદ્ગલેની સ્થિતિ આદિનું નિરૂપણ કાળ દિકની અપેક્ષાએ કરવામાં આવ્યુ છે, હવે આ આઠમાં ઉદ્દેશકમાં તેમનું નિરૂપશુ अहेशानी अपेक्षा वामां आवे छे - ( ते काणं तेण समरण) ते आणे अने ते समये ( रायगिहे नामं नयरे होत्था ) रामगृह नामे नगर हेतु ( जाव परिसा पडिगया ) पर स्वस्थाने पाछी गर्ध त्यां सुधीतुं वर्शन मही थहुए। ४२बु. गाहीं' 'यावत्' (जाब) पहथी नीयेनेो सूत्रपाई ग्रह ४२त्राना छे રાજગૃહ નગરમાં મહાવીર પ્રભુ પધાર્યા. ધર્મોપદેશ સાંભળવા પિ
66
ર તેમની પાસે ગઈ, ધર્મોપદેશ સભળીને પરિષદ વિખરાઈ ગઈ, આ પ્રકા