Page Text
________________
भगवती सूत्रे
३४४
गेन अस्ति संभवति यत् एकके तदेव उच्चारथितव्यम् ! केचन यथाक्रमं केचन अन्यथापि कर्मवेदनामनुभवन्ति : भगवानाह - ' गोयमा । जेणं पाणा, भूया, जीवा, सत्ता, जहा कडा कम्मा, तहा वेयणं वेदेति' हे गौतम ! ये खलु माणाः, भूताः, जीवाः, सच्चा, यथाकृतानि येन क्रमेण उपार्जितानि कर्माणि तथा तेनैव क्रमेण वेदनाम् वेदयन्ति अनुभवन्ति, ' तेणं पाणा, भूया, जीवा, सत्ता एवं भूयं पंच' हे भदन्त ! अपने जो अभी ऐसा कहा है कि कितनेक प्राण भूत जीव और सत्व, यथाविहित कर्म कारण वाली वेदना को भोगते हैं और कितनेक प्राणादि यथा विहित कर्मकारण वाली वेदना को नहीं भी भोगते हैं अन्यथा रूपवाली भी वेदना को भोगते हैं अर्थात् जैसा उन्हीं ने कर्म किया है उस के अनुसार वेदना का अनुभव वे नहीं भी करते हैं-सो इसमें कारण क्या है जो ऐसा होना है ? इसके उत्तर में प्रभु कहते हैं कि-' गोयमा ! जेणं पाणा, भूया, जीवा, सत्ता जहा कडा कम्मा, तहा वेघणं वेयंति ' हे गौतम । जो कितनेक प्राण, भूत, जीव और सत्व जैसा वे कर्म का बंध करते हैं, उसीके अनुसार वेदनाको भोगते हैं, अर्थात् कषाय योगादि की मन्दता आदि कारणों के अनुसार जिस क्रम से उन्हों ने कर्मों का उपार्जन किया है उसी क्रम के अनुसार वे वेदना का अनुभव करते हैं । इस तरह से वेदना का जो अनुभव होता है वही एवंभूत वेदना का भोगना हैं यही बात 'तेणं पाणा भूया जीवा सत्ता एव भूयं वेषणं वेयंति '
प्रश्न- " से केणट्ठेण भंते । एवं वुच्चइ अत्थेगइयो- त चेत्र उच्चारयन्व' " હે ભદ્દન્ત ! આપ શા કારણે એવુ કહેા છો કે કેટલાક પ્રાણ, ભૂત, જીવ અને સત્ત્વ જેવાં કમ કર્યો હૈાય તેને અનુરૂપ વેદના ભોગવે છે, અને કેટલાક પ્રાણ, ભૂત, જીવ અને સત્ત્વ કરેલાં કર્મોને અનુરૂપ વેદનાનું વેદન કરતા નથી પણ તેનાં કરતાં જુદા જ પ્રકારની વેદનાનુ વેદન કરે છે ? ગૌતમ સ્વામીને તેનું કારણુ ખતાવતાં મહાવીર પ્રભુ આ પ્રમાણે કહે છે—
" गोयमा ! " जे ण पाणा, भूया जीवा, सत्ता जहा कडा कम्मा, तहा वेयण' वेयंति " हे गौतम! डेंटला आणु, भूत, व मने सत्र द्वारा ने પ્રકારના કના બંધ ખધાયા હાય છે, તેને અનુરૂપ વેદનાનુ વેદન કરાતુ હેય છે. એટલે કષાય, ચેગ આદિની મંદતા આદિ કારણેા પ્રમાણે જે ક્રમે તેમણે કર્માનું ઉપાર્જન કર્યું હોય છે, તે ક્રમાનુસાર જ તેએ વેદનાને અનુ લવ કરે છે. આ પ્રકારે વેદનાનું જે વેદન થાય છે એને જ એવ’ભૂત વેદનાનુ વેદન થયેલુ ગણવામાં આવે છે. એ જ વાત
"
ते पाणा, भूया, जीवा, सत्ता
| SR No. | 009314 |
| Book Title | Bhagwati Sutra Part 04 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ghasilal Maharaj |
| Publisher | A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti |
| Publication Year | |
| Total Pages | 1151 |
| Language | Hindi, Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari & agam_bhagwati |
| File Size | 74 MB |