Page Text
________________
भगवतीसरे १३८ परिणामितानि अपि, चतुरिन्द्रियजीवशरीरपयोगपरिणामितानि अपि' इति संग्राह्यम् । तत्र द्वीन्द्रियादि जीवशरीरपरिणतत्वं च यथा सम्भवमेवायसेयम् । नतु अङ्गारादि सर्वपदार्थेषु, अङ्गारक्षारबुसानां पूर्वावस्थायां द्वीन्द्रिादि जीव शरीरत्वाभावात् ।
तथाहि तेपु अङ्गारः, क्षारकंच पूर्वावस्थायाम् इन्धनात्मकैकेन्द्रिय शरीरतया एकेन्द्रियशरीररूपं भवति, समपि पूर्वावस्थायाम् एकेन्द्रियशरीरात्मकहरितयवगोधूमादिस्वरूपतया एकेन्द्रियशरीरं वर्तते, किन्तु गोमयं च तृणादि रूप पूर्वावजीवों के शरीर हैं यह बात यथासंभव ही समझना चाहिये । अर्थात् "ये सब दीन्द्रिय जीवों द्वारा अपने शरीर रूप से परिणमोये गये हैं) इस अर्थ का संबंध इन अंगार आदि समस्त पदों के साथ नहीं करना चाहिये-किन्तु जहां यह पात घट सके वहीं पर ऐसा संबंध करनी चाहिये । क्यों कि अंगार, क्षार और वुम इनमें पूर्वावस्था की अपेक्षा से दीन्द्रिय जीव के शरीररूप से होने का अभाव है। अर्थात्-ये अंगार आदि पहिले अपनी अवस्था में दोन्द्रिय जीवों के शरीर नहीं थे-किन्तु एकेन्द्रिय जीव के ही शरीररूप से थे। यह बात इस प्रकार से समझी जा सकती है अङ्गार, क्षारक-राख ये अपनी पूर्व अवस्था में इंधन रूप एकेन्द्रिय जीव के शरीर होता है क्योंकि उसी से अङ्गारा धनता है। इस कारण वे उसी के शरीररूप कहे जा सकते हैं-तथा चुस-भुसा भी अपनी पूर्वावस्था में एकेन्द्रिय शरीररूप हरित यव, गोधूम-गेहूँ પદથી હીન્દ્રિય, તેઈન્દ્રિય અને ચતુરિન્દ્રિય જીનાં પણ શરીર છે એવું સમજાવવામાં આવ્યું છે. અહીં જે જગ્યાએ જેટલી ઈન્દ્રિયવાળા જીવના શરીર કહેવાનું સંભવિત હોય એટલી ઇન્દ્રિયવાળા જીવનાં શરીર કહેવાં જોઈએ એટલે કે “તે બધાને દ્વીન્દ્રિય જીવે દ્વારા તેમનાં શરીર રૂપે પરિણુમાવવામાં આવ્યા છે” આ અર્થને સંબંધ ઉપરેત અંગાર આદિ સમસ્ત પદે સાથે જેડ જોઈએ નહીં. પણ જ્યાં એ વાત ઘટાવી શકાય ત્યાંજ એ સંબંધ બતાવે જોઈએ. કારણ કે અંગાર, રાખ અને ભૂસામાં પૂર્વાવસ્થાની અપેક્ષાએ દ્વીન્દ્રિય જીવના શરીર રૂપે રહેવાનું શક્ય નથી. એટલે કે પૂર્વાવસ્થામાં અંગાર, રાખ, અને ભૂસું દ્વીન્દ્રિય જીનાં શરીરરૂપ ન હતા, પણ એકેન્દ્રિય જીવોનાં શરીરરૂપ હતા. એ વાત આ પ્રમાણે સમજી શકાય છે અંગારો તેની પૂર્વાવસ્થામાં ઈનરૂપ એકેન્દ્રિય જીવનું શરીર હતો, કારણ કે તે ઈધનમાંથી જ
તે અંગારે બન્યું હોય છે. તે કારણે પૂર્વાવસ્થાની અપેક્ષાએ તેને એકેન્દ્રિય . ना शरीर ३५ ४डी शाय छे.
| SR No. | 009314 |
| Book Title | Bhagwati Sutra Part 04 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ghasilal Maharaj |
| Publisher | A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti |
| Publication Year | |
| Total Pages | 1151 |
| Language | Hindi, Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari & agam_bhagwati |
| File Size | 74 MB |