________________
समयार्थबोधिनी टीका द्वि. शु. अ. ५ आचारथुतनिरूपणम् __टीका-'असेसमक्खयं वावि' अशेष-सम्पूर्णम् अक्षय-शासवं यथा तथा जगति विद्यमानः सर्वोऽपि पदार्थ एकातरूपेग नित्यः 'वावि'. वापि-अथवा एकान्तरूपेणाऽनित्य एष इत्येवं न. मन्तव्यम् । अपितु सर्व नित्याऽनित्यात्मक मित्या विवेकिभिरादतव्यम् । तथा-'पुगो सव्वदुक्खेइ वा' पुनः सर्व दुःखमेवेस्यपि न मन्तव्यम् । चारित्रपरिणतेः सुखस्यापि दर्शनात् किन्तु-कथश्चिदुःखात्मकम्, कश्चित्सुखात्मकञ्च 'पाणा वज्झा न वाझत्ति, इइ वायं न नीसरे' प्राणा वध्या न वध्या इति, एतादृशीम् 'चाय' वाचम्-चचो न निःसृजेत् । अपराधिन अपि प्राणिन इमे वध्या:-घातयितुं योग्या इति । अथवा-न वध्या इति, नैवं कथमपि साधुर्वदेत , केवल दयार्थ यतेत । न हि कोऽपि-एकान्तरूपेण वध्योऽवध्यो वा, सर्वत्रकान्तपक्षविरही अनेकान्त एव पक्षो मनोरमः ॥३०॥ यह अपराधी प्राणी वध करने योग्य है या वध करने योग्य नहीं है, इस प्रकार का वचन भी साधु को उच्चारण नहीं करना चाहिए ॥३०॥
टीकार्थ-जगत् में विद्यमान सभी पदार्थ सर्वथा नित्य हैं अथवा सर्वथा अनित्य है, ऐसा मानना युक्तिसंगत नहीं है। विवेकी जनों को सभी पदार्थ नित्यानित्य ही समझना चाहिए। इसके अतिरिक्त ऐसा. भी नहीं कहना चाहिए कि यह सारा जगत् दुःखमय ही है। यहां चारित्रवानों की सुख परिणति रूप, सुख भी देखा जाता है। अतएव जगत् दुःखमय भी है और सुखमय भी है।
अमुक अपराधी प्राणी वध करने योग्य है या वह वध करने योग्य नहीं है, साधु को ऐसे वचन का प्रयोग भी नहीं करना चाहिए। साधु तो केवल दया के लिए उद्यम करे । अपराधी को, क्व રાધી પ્રાણુ વધ કરવા યોગ્ય છે, અથવા વધ કરવા ગ્યા નથી, આ પ્રમાએનું વચન પણ સાધુએ બોલવું ન જોઈએ ૩ણા
ટકાથું–જગતમાં વિદ્યમાન સઘળા પદાર્થો સર્વથા નિત્ય છે, અથવા સર્વક અનિય છે, તેમ માનવું યુક્તિ યુક્ત નથી. વિવેકી, પુરૂએ સઘળા પદાર્થો નિત્ય અને અનિ પ જ સમજવી જોઈએ. આના સિવાય એમ પણ
કહેવું જોઈએ કે આ સમગ્ર જગત્ દુખમય જ છે, અયા, ચારિત્રવાજીઓની, સુખ પરિણતિ, સુખરૂપ પણ દેખવામાં આવે છે. તેથી જ જગત દુખરૂફ પણ છે અને સુખરૂપ પણ છે.
, અમુક અપરાધી પ્રાણુ વધ કરવાને યોગ્ય છે, અથવા તે. વધ કરવાને | ચણ્ય નથી, સાધુએ એવા વચનને પ્રયોગ પણ કર ન જોઈએ, સાધુએ
